Το κείμενο αποτελεί απόδοση του άρθρου της Sophie Kleeman στο Mic

Η επιδημία του Έμπολα έχει σκοτώσει 3.431 ανθρώπους στην Γουινέα, την Σιέρρα Λεόνε  και την Λιβερία, ενώ στις ΗΠΑ υπάρχει μόνο ένα θύμα. Ο Λιβεριανός Υπουργός Άμυνας Brownie Samukai, ανέφερε στο αμερικάνικο συμβούλιο ασφαλείας τον Σεπτέμβρη, πως η  ασθένεια αποτελεί απειλή για την ύπαρξη της χώρας.

Από την άλλη, η διοίκηση των ΗΠΑ πρόσφατα υπενθύμισε πως το αμερικάνικο οικοδόμημα “αποκλείει ένα ξέσπασμα της ασθένειας”. Οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας απειλούν να απεργήσουν εξαιτίας των χαμηλών μισθών την ώρα που  3.000  αμερικάνοι στρατιώτες κατευθύνονται στις περιοχές που θερίζει ο έμπολα για να καταπολεμήσουν την επιδημία.

Τα πρωτοσέλιδα των δυτικών ΜΜΕ για τον Έμπολα ωστόσο δεν αναφέρουν την εξής ιστορία: Πως ο πρώτος νεκρός στις ΗΠΑ από τον Έμπολα, ενώ είχε όλα τα συμπτώματα του ιού, στάλθηκε στο σπίτι με αντιβιοτικά που δεν καταπολεμούσαν την ασθένειά του, σε αντίθεση με τους δύο ιεραπόστολους στο νοσοκομείο της Ατλάντα όπου πήραν κατευθείαν ειδικά φάρμακα. Ποια ήταν η διαφορα; Ότι ο Duncan ήταν Λιβεριανός ενώ οι άλλοι αμερικάνοι πολίτες.

Το τσίρκο των δυτικών ΜΜΕ έχει φτιάξει συγκεκριμένο περιτύλιγμα για την επιδημία του Έμπολα, και  την πλασάρει ως τη νεώτερη πράξη του.

Εάν κοιτάξεις, είναι παντού – Οι ιστορίες σχετικά με τις “αναγκαίες” προφυλάξεις, τα παιδικά παραμύθια, ακόμα και τα περιπολικα  της αστυνομίας που βρίσκονται σε καραντίνα, δημιουργούν το φόβο πως η ασθένεια έχει εξαπλώθει και σε άλλα μέρη της χώρας. Και όλα αυτά έχουν ένα μοναδικό στόχο: Την Αμερική και την Δύση.

Ο Andre Carrilho, εικονογράφος και σκιτσογράφος καρτούν που μένει στη Λισαβόνα, του οποίου η δουλειά παρουσιάστηκε στους Times της Νέας Υόρκης, στο  Vanity Fair και στο New York magazine, επέλεξε να παίξει με αυτή την αντίθεση σε ένα  σκίτσο του τον Άυγουστο, ζωγραφίζοντας τους δύο λευκούς ιεραπόστολους, φορείς του Έμπολα, οι οποίοι νοσηλεύονται στο Νοσοκομείο Emory στην Αταλάντα ανάμεσα σε έγχρωμους φορείς. Οι δημοσιογράφοι φαίνεται στην εικόνα πως ασχολούνται μόνο με αυτούς.

“Οι άνθρωποι τείνουν να ανταποκρίνονται στις εικόνες που σχετίζονται με θέματα που  αφορούν τη ζωή τους και τις απόψεις τους” ανέφερε στο Mic ο Andre Carrilho.

Η επιδημία του Έμπολα πατάει τον κάλο του καλλιτέχνη. “Οι άνθρωποι στην αφρικανική  Ήπειρο, θεωρούνται ως μία αφηρημένη στατιστική, σε σχέση με έναν ασθενή στις ΗΠΑ ή  στην Ευρώπη” λέει ο Andre Carrilho. “Πόσες ατομικές ιστορίες, γνωρίζουμε για κάποιον Αφρικανό ασθενή; Καμμία! Τους αντιμετωπίζουμε ως ένα δυσδιάκριτο πλήθος”

Η άποψή του έχει μεγάλη ανταπόκριση, δεδομένου της πρόσφατης άφιξης του Thomas E. Duncan, του ασθενή από το Ντάλας,  που αποτέλεσε την μοναδική περίπτωση με Έμπολα ο οποίος εισήλθε στις ΗΠΑ ταξιδεύοντας. Ο Thomas έφτασε από την Λιβερία, αλλά τα ΜΜΕ μέχρι τότε είχαν δωσει ελάχιστη προσοχή στην εμπειρία της χώρας με τον ιό. Ο Carrilho λέει “πως το  χρώμα του δέρματος του Duncan, δεν έρχεται σε αντίθεση με το νόημα της εικόνας που δημιούργησε”.

“Στην συγκεκριμένη περίπτωση το γεγονός ότι ο Duncan είναι έγχρωμος, δεν αναιρεί την μεγαλύτερη προσοχή που του δίνουν τα Δυτικά ΜΜΕ. Και αυτό για έναν λόγο… επειδή βρίσκεται σε Αμερικάνικο έδαφος”.

Ο Carrilho αναφέρει: “Για τα ΜΜΕ δεν είναι ο μαύρος εναντίον του λευκού, αλλά η Δύση εναντίον των υπολοίπων”.

“Ένας θάνατος στην Αφρική ή την Ασία από τον Έμπολα θα έπρεπε να είναι το ίδιο τραγικός όπως ένας θάνατος στην Ευρώπη ή την Αμερική, αλλά αυτό δεν φαίνεται πως συμβαίνει” προσθέτει.

Σύμφωνα με τα στοιχεία από τις περιζήτητες αναζητήσεις στην Google, που  παρακολουθούν συγκεκριμένα θέματα στις ειδήσεις, ο κόσμος άρχισε πραγματικά να  στρέφει την προσοχή του στην επιδημία του Έμπολα, όταν υπήρξαν ασθενείς στην   Αμερική.

Η ίδια ακολουθία βλέπουμε να υπάρχει και στο Twitter. Σύμφωνα με τα στοιχεία των  κοινωνικών δικτύων, η προσοχή στράφηκε στον Έμπολα, όταν ο ιός έφτασε στην Αμερική.

Οι δύο κορυφές στο προηγούμενο διάγραμμα αποτυπώνουν την χρονική περίοδο από την πρώτη εβδομάδα του Αυγούστου έως τις αρχές του Οκτώβρη. Το διάγραμμα απαντάει σε δύο βασικά γεγονότα. Πρώτον τη μεταφορά των ιεραποστόλων-φορέων του Έμπολα,  Ken Brantley και Nancy Writebol στην Ατλάντα και την άφιξη Thomas E. Duncan στο Ντάλας. Εκτός από αυτά τα δύο γεγονότα, η άμπωτη και η ροή για το ζήτημα του Έμπολα στα πρωτοσέλιδα δεν άλλαξε. Το ενδιαφέρον για την επιδημία του Έμπολα στην Δυτική Αφρική παρέμεινε σε σχετικά χαμηλά επίπεδα.

Το Δυτικοκεντρικό περιεχόμενο των ειδήσεων είναι ακόμα πιο ξεκάθαρο στο παρακάτω GIF, το οποίο παρακολουθεί την έκρηξη των tweets που περιλαμβάνουν την λέξη Ebola ή το  hashtag #Ebola από τις 7 Σεπτεμβρίου μέχρι τις 8 Οκτωβρίου. Οι πορτοκαλί κουκίδες φουσκώνουν δραματικά στις αρχές του Οκτωβρίου, ακριβώς μόλις το περιστατικό του Duncan  εμφανίστηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Υπάρχει μια φυσική τάση στις ειδήσεις, στο να  επικεντρώνονται μόνο στα πράγματα που μπορούν άμεσα να επηρεάσουν το κοινό. Αυτό αν και είναι αυτοαναφορικό και κρύβει τις ευρύτερες διαστάσεις του προβλήματος, είναι όμως και η πραγματικότητα. Οι άνθρωποι νοιάζονται περισσότερο για τους εαυτούς τους, το υπόβαθρο δεν αποτελεί παρά θόρυβο για αυτούς.

Ακόμα και η ξεκάθαρη αύξηση στα Μέσα – και κατ ‘ επέκταση στη χώρα – της προσοχής στο θέμα της εξάπλωση του Έμπολα αφού «πέρασε» τον Ατλαντικό, είναι συγκλονιστική. Σύμφωνα με μια δημοσκόπηση του Ερευνητικού Κέντρου Pew, κατάφερε να “προσπεράσει” τις διαδηλώσεις του Χονγκ Κόνγκ, τα προβλήματα των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ (εισβολή στο Λευκό Οίκο) και τους βομβαρδισμούς των Αμερικάνων κατά του ISIS, σαν το θέμα στο οποίο επικεντρώθηκαν περισσότερο οι αμερικάνοι. Το 36% ανέφερε ότι άρχισε να παρακολουθεί στενά το συγκεκριμένο θέμα,  πάνω από 25% σε σχέση με το περιστατικό που συνέβη στα μέσα Αυγούστου. Συγκριτικά, ξεπέρασε τα προηγούμενα σχετικά ξεσπάσματα μεταδιδόμενων νόσεων συμπεριλαμβανομένου των τρελών αγελάδων στην Ευρώπη, το ιό MERS στη Μέση Ανατολή και την γρίπη των χοίρων στο Μεξικό και τις ΗΠΑ.

“Εμείς” εναντίον “αυτών”. Για τον Carriho, η φύση της υστερίας στων Δυτικών μέσων σε σχέση με τον  Έμπολα, υποκρύπτει μια πιο ολέθρια τάση στον τρόπο με τον οποίο η Δύση βλέπει τον υπόλοιπο κόσμο. Περισσότερο από κάθε άλλο γεγονός στην πρόσφατη ιστορία, η επιδημία του Έμπολα έχει φέρνει στο φώς το φόβο που σιγοβράζει και πλανάται στην Αμερική σε σχέση με «το άλλο». Τα Μιντιακό τσίρκο, κάνει κάτι περισσότερο από το να διαιωνίζει την ιδέα ότι η Αμερική μπορεί να γίνει το θύμα σε μια θανατηφόρα επιδημία – αυτό που υπονοείται είναι ο κίνδυνος της “καθαρότητας” της χώρας.

“Στα Δυτικά Μέσα Ενημέρωσης”, αναφέρει ο Carriho, “υπάρχουν ασθένειες του Πρώτου κόσμου και ασθένειες του Τρίτου κόσμου, και η προσοχή που αφιερώνεται στον τελευταίο εξαρτάται από την απειλή που μπορεί να αποτελέσει για εμάς, όχι με βάση ένα καθολικό μέτρο για τον ανθρώπινο πόνο”. Βλέπουμε αυτή τη λογική επι τω έργω, όταν οι άνθρωποι συνδέουν τον Έμπολα με την μετανάστευση ή επιμένουν ότι τα σύνορα της χώρας χρειάζονται εντατική αστυνόμευση για να εμποδίσουν ανεπιθύμητα στοιχεία. Ο Έμπολα είναι μια “ασθένεια του Τρίτου κόσμου”, μια έννοια όπου η βιομηχανία των ειδήσεων κεφαλαιοποιείται και αξιοποιεί.

Αλλά τι γίνεται με τη διαφορά ανάμεσα στα περιστατικά του Ντάλας και της Ατλάντα; Η άφιξη δύο λευκών ιεραπόστολων με Έμπολα στην Ατλάντα, στις αρχές του Αυγούστου προκάλεσε μια σημαντική ποσότητα υστερίας, αλλά δεν ήταν τόσο έντονη όσο αυτή που περιέβαλε τον Duncan. Είναι αδύνατο να γνωρίζουμε ακριβώς γιατί συνέβη αυτό, αλλά υπάρχουν κάποια ανησυχητικά “πρότυπα” τα οποία διαπερνούν την κάλυψη του περιστατικού του Duncan, τα οποία ενισχύουν την διάκριση μεταξύ “της Δύσης και των υπολοίπων”.

Ο ασθενής από το Ντάλας ήταν αλλοδαπός, κάτι το οποίο τον έκανε ακόμα πιο ύποπτο από τους ιεραπόστολους Nancy Writebol και Kent Brantly, που ήταν κατάλευκοι, γενημμένοι και αναθρεμμένοι στην Αμερική. Υπήρχαν προτάσεις ότι θα έπρεπε να τον φοβούνται καθώς και κατηγορίες, ότι εν γνώσει του μπήκε στο αεροπλάνο, προκειμένου να αναζητήσει θεραπεία στην Αμερική. Για τα Δυτικά Μέσα, ο Duncan είναι μια εξωτερική απειλή, ένας κομιστής της μάστιγας που πρέπει να διασυρθεί, παρά ένα θύμα της θανατηφόρας και τρομακτικής ασθένειας. Είναι βρώμικος και ακάθαρτος και έφερε την μόλυνση στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Μπορούμε να το δούμε αυτό με σαφήνεια στο Fox News, όταν ο Andrea Tantaros παπαγαλίζει την ιδέα ότι οι Αφρικάνικες χώρες «δεν πιστεύουν στις παραδοσιακές μορφές θεραπείας» και ότι οι κάτοικοι μπορεί να “αναζητήσουν θεραπεία από έναν γιατρό μάγο που ασκεί την Σαντέρια”.  Το μέλος του Κογκρέσου Phil Gingrey,  δήλωσε ότι θα πρέπει να φοβόμαστε του μετανάστες επειδή μπορεί να μεταφέρουν «θανατηφόρες ασθένειες όπως η γρίπη των χοίρων, ο δάγκειος πυρετός, ο ιός Έμπολα και η  φυματίωση» ενώ το CNN πρόβαλε τον  Έμπολα ως τον “ISIS των βιολογικών παραγόντων” (Δεν είναι άσχετο προφανώς το ότι και οι δύο προέρχονται από ξένες οντότητες).

Σε αυτό το πλαίσιο, λοιπόν, υπήρχαν δύο πράγματα που παίζονταν όταν ο “ασθενής από το Ντάλας” έφτασε στο Τέξας, και δύο πράγματα που δημιούργησε το τσίρκο των Μέσων Ενημέρωσης: Η “ετερότητα” του Duncan – η διάκρισή του από τους φυσιολογικούς αμερικάνους ως αφρικανός – και η εισαγωγή αυτής της ετερότητας στην άψογη χώρα μας. Αν παρέμενε στη Λιβερία, θα είχε γίνει ένα ακόμα ανώνυμο θύμα. Εάν έμοιαζε με τους Weitebol και Brantly, δεν θα είχε υποβληθεί την ίδια φοβική αντιμετώπιση. Ο Duncan, όμως, δεν έκανε τίποτα από τα δύο, και αυτός είναι ο ακριβής λόγος που τα Μέσα Ενημέρωσης διαμόρφωσαν αυτή την άποψη σε αυτό το βαθμό.

Δεν έχει σημασία ότι η Δυτική Αφρική έχει χάσει μέχρι στιγμής 3.400 ανθρώπους εξαιτίας της νόσου. Σημασία έχει και πάντα θα έχει αυτό που συμβαίνει σε εμάς.

Απόδοση: Παναγιώτης Κάτσικας – Χρήστος Κωστόπουλος

alfavita.gr