Εδώ και ενάμιση μήνα στην τοπική επικαιρότητα -και όχι με την δέουσα προσοχή και σημασία – πέρασαν οι  μεγάλες συγκεντρώσεις του τοξικού εξασθενούς χρωμίου που ανιχνεύτηκε στο  πόσιμο νερό χωριών, του πρώην δήμου Ελλησπόντου.
Η σοβαρότητα του προβλήματος συζητήθηκε και στο Περιφερειακό Συμβούλιο της περασμένης Τετάρτης 22/5/2013 μετά ενημέρωση του Περιφερειάρχη ως παρένθεση σε άλλο θέμα.
Επίσης λάβαμε γνώση για τις μέχρι τουδε ενέργειες , τις θέσεις επιστημόνων και την πρόταση-πρόθεση της λύσης του προβλήματος από την ΔΕΥΑΚ της μίξης των νερών από διάφορες πηγές  με στόχο να πέσει το ολικό χρώμιο κάτω από το νόμιμο (αλλά ξεπερασμένο και επισφαλές) όριο των 50 μg/L.
Η παράταξή μας και δια του  Γιάννη Παπαϊορδανίδη και δι εμού τοποθετήθηκε  επί του θέματος οριοθετώντας ως βασική μας προτεραιότητα την προστασία και προαγωγή της υγείας και ζήτησε όλοι οι πολίτες στη Δυτική Μακεδονία να έχουν  πρόσβαση σε επαρκές ποιοτικό νερό.
Η υπόθεση της ποιότητας του πόσιμου νερού, ενός δημόσιου και κοινού αγαθού, είναι από τα πλέον σοβαρά ζητήματα για μια κοινωνία.
Η προστασία της υγείας των πολιτών είναι συνδεδεμένη με την ποιότητα του νερού και άρα η προστασία της εξαρτάται άμεσα από την σωστή πληροφόρηση.
Για τον λόγο αυτό ζητήσαμε περισσότερη πληροφόρηση και άμεση λήψη μέτρων.
Μέχρι την οριστική απόφαση οι κάτοικοι πρέπει να έχουν πρόσβαση σε νερό για πόση και μαγείρεμα στο οποίο να απουσιάζει παντελώς το επικίνδυνο εξασθενές χρώμιο.
Η παρέμβαση και βοήθεια της Περιφερειακής αρχής σε αυτό πρέπει να είναι έμπρακτη και άμεση σε συνεργασία με τη Δημοτική Αρχή και φυσικά το ΚΕΠΕ  που χρηματοδοτείται, στηρίζεται και ελέγχεται από την ΠΔΜ πρέπει να αναλάβει ενεργότερο ρόλο ως οφείλει και μπορεί .
Συμβάλλοντας στον ενεργότερο δημόσιο διάλογο, ως έχω υποχρέωση όχι μόνο ως ενεργός πολίτης και Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Περιβάλλοντος της ΠΔΜ κατά την παρελθούσα διετία, αλλά και ως λειτουργός της υγείας θα ήθελα να προσθέσω και τα εξής:

1. Το χρώμιο βρίσκεται στη φύση κυρίως ως τρισθενές, με κυριότερο ορυκτό τον χρωμίτη Fe(Mg)Cr2O4, που αποτελεί το βασικό μετάλλευμα χρωμίου. Υπάρχουν και ορισμένα σπάνια ορυκτά όπου το χρώμιο είναι εξασθενές από τα οποία το γνωστότερο είναι ο κροκοΐτης,(φωτ. τίτλου) με χημικό τύπο PbCrO4 (χρωμικός μόλυβδος).
Το εξασθενές χρώμιο που απαντάται στο νερό ή στον αέρα και σε διάφορα υλικά είναι  σχεδόν αποκλειστικά προϊόν ανθρωπογενούς δραστηριότητας.

2. Το εξασθενές χρώμιο Cr(VI) έχει πολλές βιομηχανικές χρήσεις. Οι μεταλλοβιομηχανίες χρησιμοποιούν πολλές ενώσεις του Cr(VI) ως επιστρώσεις προστασίας μεταλλικών επιφανειών από τη διάβρωση .H μεγαλύτερη ποσότητα χρωμίου χρησιμοποιείται στην παραγωγή ανοξείδωτου χάλυβα. Με προσθήκη χρωμίου σε ποσοστό 13% (κατ’ ελάχιστο), το οποίο μπορεί να αυξηθεί μέχρι 30%, οι χρωμιοχάλυβες εμφανίζουν μεγαλύτερη αντοχή σε σχέση με τον κοινό χάλυβα στη διάβρωση και στην οξείδωση σε φυσικό και αστικό περιβάλλον.
Εκτεταμένη χρήση των αλάτων του Cr(VI) (κυρίως του χρωμικού νατρίου και αμμωνίου) γίνεται στη βυρσοδεψία για την κατεργασία δερμάτων (δέψη) γιατί η  δέψη με χρωμικά είναι ταχύτερη από τη δέψη με φυτικές ταννίνες και τα δέρματα που παράγονται με αυτόν τον τρόπο έχουν μεγαλύτερη αντοχή στην τάση και είναι ιδανικά για δερμάτινες τσάντες και ρούχα. Ενώσεις του Cr(VI) χρησιμοποιούνται ως συντηρητικά ξύλου. Το 1996, το 52% της παραγωγής των ενώσεων Cr στις ΗΠΑ χρησιμοποιούνταν στην παρασκευή ενός συντηρητικού ξύλου, του χρωμιωμένου αρσενικικού χαλκού.
3.  Όλες οι ενώσεις του εξασθενούς χρωμίου είναι τοξικότατες. Η Ευρωπαϊκή ‘Ενωση αναγνωρίζοντας την επιβλαβή δράση του Cr(VI), ενέκρινε τον Φεβρουάριο του 2003 την Οδηγία 2002/95/EC, που θέτει περιορισμούς στη βιομηχανική χρήση του Cr(VI και άλλων 5  εξαιρετικά επικίνδυνων χημικών: όπως Pb, Cd, Hg,πολυβρωμιωμένα διφαινύλια (PBBs), και πολυβρωμιωμένοι διφαινυλαιθέρες (PBDEs).
4. Το  εξασθενές Cr(VI) θεωρείται ευκίνητο στο υδάτινο περιβάλλον, παραμένει στη διαλυτή φάση και είναι βιοδιαθέσιμο. Επίσης είναι ισχυρά τοξικό και οι τιμές τοξικότητες LC50 (LC50:  η συγκέντρωση που θανατώνει το 50% του πληθυσμού του εξεταζόμενου είδους) του Cr(VI) σε διάφορους μικροοργανισμούς κυμαίνονται από 0,032 – 6,4 mg/L.
5. Το τρισθενές χρώμιο, Cr(III) θεωρείται “μη ευκίνητο”, καθώς έχει τάση να προσροφάται στα αιωρούμενα σωματίδια και στο ίζημα και για τον λόγο αυτό θεωρείται ως σχετικά αδρανές, λιγότερο βιοδιαθέσιμο και μειωμένης τοξικότητας ως προς τους υδρόβιους οργανισμούς.

6.  Επιδημιολογικές μελέτες σε εργάτες παραγωγής χρωμικών και μεταλλικών επιστρώσεων χρωμίου έδειξαν ότι εισπνοή σκόνης που περιέχει Cr(VI) προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα και της ρινικής κοιλότητας. Τα αποτελέσματα των επιδημιολογικών μελετών έχουν επιβεβαιωθεί και σε εργαστηριακά πειράματα (σε ζώα). Υπάρχουν αρκετά πειραματικά δεδομένα ότι ενώσεις του Cr(VI) καταστρέφουν το DNA και προκαλούν μεταλλάξεις. Επίσης, εισπνοή σωματιδίων που περιέχουν σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις Cr(VI) μπορεί να προκαλέσει έλκος, αιμορραγία, κνησμό και φτέρνισμα. Κατάποση υψηλών ποσοτήτων Cr(VI) μπορεί να προκαλέσει καταστροφή των νεφρών και του ήπατος, έλκος στομάχου και γαστρεντερικό ερεθισμό, ακόμα και θάνατο. Ακόμη, δερματική έκθεση σε ενώσεις του Cr(VI) προκαλεί δερματικά έλκη και δριμείες αλλεργικές αντιδράσεις, ιδιαίτερα από ενδύματα και υποδήματα από δέρμα που έχει κατεργαστεί με Cr(VI).

7. Το Cr(VI), ως χρωμικά ιόντα, λόγω δομικής ομοιότητας με τα θειικά και τα φωσφορικά ιόντα, εισέρχεται σαν “Δούρειος ‘Ιππος” στα κύτταρα μέσω της κυτταρικής μεμβράνης χρησιμοποιώντας το φυσιολογικό σύστημα διακίνησης αυτών των ιόντων. Στο εσωτερικό των κυττάρων αντιδρά με τις αναγωγικές ουσίες που θα βρει εκεί και ανάγεται σε Cr(III) το οποίο φαίνεται ότι είναι και ο “πραγματικός κίνδυνος”. Αντίθετα, οι οκταεδρικής σύνταξης ενώσεις του Cr(III), λόγω του όγκου και της δυσδιαλυτότητας , διαπερνούν την κυτταρική μεμβράνη αργά ή και καθόλου. Γι’αυτό το λόγο το εξασθενές χρώμιο Cr(VI) είναι η επικίνδυνη μορφή του χρωμίου και όχι το τρισθενές  Cr(III) ( πηγή:http://chimikoergastirio.blogspot.gr/2012/03/crvi.html)
8. Η συγκέντρωση CrVI ύψους 50μgr/L, σε νερό ανάγει την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου σε 1 ανά 400 περίπου κάτοικους, καθιστώντας την εξαιρετικά επικίνδυνη.
Από αυτά που αναφέρουμε, κρίνεται απαραίτητη η άμεση λήψη μέτρων γιατί η χρήση του νερού για οποιοδήποτε λόγο -ακόμα και  για πότισμα- συνεχίζει να μεγιστοποιεί και να επεκτείνει το πρόβλημα!
-Δωρεάν χορήγηση πόσιμου νερού για ατομική  και για μαγειρική χρήση σε κάθε οικογένεια στην πληττόμενη περιοχή.
-Να επιταχυνθούν οι διαδικασίες  και σε τοπικό  επίπεδο για καθορισμό ορίου στο πόσιμο νερό, όπως έκανε το διοικητικό πρωτοδικείο Χαλκίδας και μέσω του Κοινοβουλίου  με νομοθετική παρέμβαση.
Το Διοικητικό Πρωτοδικείο Χαλκίδας με την υπ’ αριθμ 1158/2Ο1O  απόφαση που εκδόθηκε στο πλαίσιο προσωρινής δικαστικής προστασίας, καθόρισε όριο 2μg/lt για την περιεκτικότητα του εξασθενούς χρωμίου στο πόσιμο νερό της περιοχής των Μεσσαπίων.
-Άμεση χρήση ( ειδικών φίλτρων) σύγχρονων μεθόδων προστασίας και βελτίωσης των υδάτων όπως π.χ ιοντοανταλλαγή, οξείδωση, αντίστροφη όσμωση ανάλογα με την χημική ανάλυση του νερού( περιεκτικότητα και είδος χρωμίου,αγωγιμότητα, PH κτλ)
– Ανεύρεση των ανθρωπογενών αιτίων ρύπανσης και λήψη άμεσων μέτρων: Διακοπή διαδικασίας, ειδικά μέτρα αποφυγής ρύπανσης.
Το  βαθύ κόκκινο του επικίνδυνου χρωμίου, ας αποτελέσει μια πραγματική αφορμή για κόκκινες γραμμές στον εφησυχασμό, στην προχειρότητα, στον ωχαδερφισμό και στη συνεχή και αδιάλειπτη υποβάθμιση της ποιότητας ζωής στη Δυτική Μακεδονία που η άναρχη  και στρεβλή  ανάπτυξη καθώς και η ληστρική εκμετάλλευση των πόρων την απαξιώνει και την προσβάλλει ασύστολα!

Δημήτρης Ψευτογκάς
Υπ. Αντιπεριφερειάρχης, Περιφερειακός Σύμβουλος ‘Αρχή…ζουμε μαζί”

Υστερόγραφο: Έχουμε τονίσει και ζητήσει  επανειλημμένα και στο Περιφερειακό Συμβούλιο και στην Επιτροπή Περιβάλλοντος τα εξής:
– τον χωροταξικό σχεδιασμό και τον καθορισμό χρήσεων γής
-την ίδρυση φορέα ελέγχου και  διαχείρισης των επιφανειακών και υπόγειων υδάτων
-την ίδρυση περιφερειακού ΕΦΕΤ
-την ίδρυση περιβαλλοντικής αστυνομίας…..
Εις μάτην;