Με ένα καλό κι ένα κακό νέο έκλεισε ο πληθωρισμός τον Δεκέμβριο. Το καλό είναι ότι για πρώτη φορά ύστερα από χρόνια οι τιμές των τροφίμων μειώνονται, και μάλιστα καταγράφονται και στη στατιστική, και το κακό είναι ότι οι έμποροι των ειδών ένδυσης και υπόδησης ανέβασαν τον περασμένο μήνα τις τιμές. Οι αυξήσεις που σε μέσο επίπεδο είναι σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2011 5,3% στη συγκεκριμένη κατηγορία, αποδίδονται σε δύο λόγους.

Ο πρώτος έχει να κάνει με την προσπάθεια να τονώσουν τους πολύ χαμηλούς τζίρους στην περίοδο των γιορτών, οπότε και παραδοσιακά αυξάνεται η κίνηση, και ο δεύτερος να «φουσκώσουν» τις τιμές προκειμένου να παρουσιάσουν εντυπωσιακές μειώεις στην τρέχουσα περίοδο των εκπτώσεων.

Τα παραπάνω προκύπτουν από την ανάλυση που έχουν κάνει οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης σχετικά με την πορεία του Γενικού Δείκτη Τιμών Καταναλωτή κατά το μήνα Δεκέμβριο. Αυτός υποχώρησε στο 0,8% από 0,97% το Νοέμβριο.

Η πτώση της ζήτησης λόγω της οικονομικής ύφεσης, η αύξηση της ανεργίας και το «ψαλίδισμα» των μισθών όπως και η απουσία ρευστότητας έχει αναγκάσει τις επιχειρήσεις του κλάδου τροφίμων και ειδών νοικοκυριού να προχωρήσουν σε μεγάλες μειώσεις τιμών. Αυτές σε μέσα επίπεδα ανά κατηγορία φτάνουν και το -9,2% όπως στο αλεύρι, το -3,5% στα ζυμαρικά ακόμη και το -13,1% στα κατεψυγμένα λαχανικά.

Το αποτέλεσμα αυτών είναι στην κατηγορία «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», ο δείκτης παρουσιάζει, για πρώτη φορά μετά από 2,5 χρόνια, αρνητική ετήσια μεταβολή (-0,6%), παρά τις ανοδικές πληθωριστικές πιέσεις σε ορισμένες κατηγορίες προϊόντων λόγω εξωγενών κυρίως, όπως:

Το αυξημένο κόστος μεταφοράς και διακίνησης των προϊόντων λόγω των τιμών των καυσίμων οι οποίες παρουσιάζουν διαρκώς ανοδικές τάσεις με μικρές καθοδικές προσαρμογές (πετρέλαιο BRENT +9,6%, σε ετήσια βάση, σύμφωνα με στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας).

Οι διεθνείς τιμές των πρώτων υλών των εμπορευμάτων οι οποίες παραμένουν σε υψηλά επίπεδα σε σημαντικά αγροτικά προϊόντα λόγω των κλιματικών αλλαγών (καλαμπόκι +9,7%, σιτάρι +4,1%, ρύζι +14,7%, καφές +5,6% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με στοιχεία του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου).

Η σταθερά αυξητική τάση των εγχώριων τιμών παραγωγού γάλακτος (αγελαδινό γάλα +8,6% σε ετήσια βάση, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΛΟΓΑΚ).

Η αύξηση των εγχώριων τιμών ορισμένων αγροτικών προϊόντων (νωπές πατάτες +15,5%) τα οποία επηρεάζονται κυρίως από τις κλιματολογικές συνθήκες και την μεταβλητότητα της παραγωγής.

Αξίζει να σημειωθεί, σύμφωνα με την ανάλυση που κάνει το υπουργείο Ανάπτυξης, ότι, υπάρχει πλήθος κατηγοριών που παρουσιάζουν σημαντικές αποπληθωριστικές τάσεις – αλεύρι (-9,2%), ζυμαρικά (-3,5%), αρνί και κατσίκι (-1,8%), ελαιόλαδο (-1,5%), λαχανικά νωπά (-13,1%) λαχανικά κατεψυγμένα (-3,7%), παιδικές τροφές (-2%), χυμοί (-3,8%) κ.ά.

Το καθεστώς της ύφεσης στην ελληνική οικονομία έχει φέρει αποπληθωριστικές τάσεις σε εννέα από τις συνολικά 12 κατηγορίες που μετρά ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή. Έτσι εκτός από τη «διατροφή και μη αλκοολούχα ποτά», μειώσεις τιμών καταγράφονται στα «διαρκή αγαθά – είδη νοικοκυριού και υπηρεσίες» -3,19%, στην «υγεία» -3,93%, στις «επικοινωνίες» -3,86%, την «εκπαίδευση» -3,87%, την «αναψυχή – πολιτιστικές δραστηριότητες» -2,6%, τα «ξενοδοχεία – καφέ – εστιατόρια» -0,97% και η κατηγορία «άλλα αγαθά και υπηρεσίες» υποχώρησαν το Δεκέμβριο σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2011 κατά -2,06%.

Οι υπηρεσίες του υπουργείου Ανάπτυξης ανά βασικό κλάδο περιγράφουν τους λόγους των μεταβολών των τιμών:

Στην στέγαση οι ανατιμήσεις οφείλονται αποκλειστικά στην αύξηση των τιμών των καυσίμων θέρμανσης και των ενεργειακών προϊόντων (πετρέλαιο θέρμανσης, ηλεκτρικό ρεύμα, φυσικό αέριο και υγραέριο). Τόσο οι διεθνείς τιμές όσο κυρίως η αύξηση του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης στο πετρέλαιο θέρμανσης (από 0,06 σε 0,33 ευρώ/λτ από 15/10/2012) οδήγησαν τις λιανικές τιμές σε αρκετά υψηλότερα επίπεδα (πετρέλαιο θέρμανσης +37,9%). Στα ενοίκια συνεχίζεται να παρουσιάζεται περαιτέρω αποκλιμάκωση (-4%), γεγονός που αποτυπώνει τη πανθομολογούμενη μείωση των τιμών στο συγκεκριμένο κλάδο.

Στις μεταφορές οι ανατιμήσεις οφείλονται κυρίως στην αύξηση των διεθνών τιμών των καυσίμων κίνησης, παρότι υπάρχει σημαντικός περιορισμός των περιθωρίων κέρδους των πρατηρίων και των εταιρειών εμπορίας (κυμαίνεται σταθερά κάτω από τα 10 λεπτά ανά λίτρο, μειωμένο κατά περίπου 20%).

Σύμφωνα με την imerisia στον τομέα των υπηρεσιών, όπου το μισθολογικό κόστος παίζει κυρίαρχο ρόλο στη διαμόρφωση των τιμών, παρουσιάζονται αρνητικές μεταβολές από την αρχή του χρόνου.

Στον τομέα της υγεία, η νέα μείωση των τιμών των φαρμάκων επηρέασε καθοριστικά το ρυθμό μεταβολής του δείκτη οδηγώντας σε περαιτέρω αποκλιμάκωση του.

Στον τομέα της εκπαίδευσης καταγράφεται αποκλιμάκωση του δείκτη εξαιτίας της μείωσης των τιμών των διδάκτρων (φροντιστήρια -6,8%, ξένων γλωσσών -1,9%, ΙΕΚ -4,3%).