Ολοκληρώνοντας το θέμα μας για τον αγχώδη μάς δίνεται η ευκαιρία να πούμε δυο λόγια για το διάβολο, για να ξέρουμε με ποιον έχουμε να κάνουμε, αφού με την τακτική του συμβάλλει και στη δημιουργία και στην ενίσχυση του άγχους.

Στη συνέχεια θα κάνουμε λόγο και για τη χρήση και τη συμβολή των ψυχοφαρμάκων στη θεραπεία του άγχους ή και ευρύτερα.

Κατ΄αρχήν η Εκκλησία το διάβολο τον θεωρεί πεπτωκότα άγγελο μαζί με όλο το τάγμα του, γιατί σε δοκιμασία που τον έβαλε ο Θεός, αυτός δε μπόρεσε να σταθεί κοντά Του. Θέλησε να Του παραβγεί από αλαζονεία και αυτόματα από άγγελος φωτός που ήταν έγινε άγγελος του σκότους.

Από τότε η δύναμή του μεγάλη για το κακό.

Φθονερός, μισόκαλος και μισάνθρωπος. Έγινε ο ηθικός αυτουργός και της πτώσης του ανθρώπου στον Παράδεισο συκοφαντώντας το Θεό στους πρωτόπλαστους.

Είναι ακόμη η ενσάρκωση της πονηρίας και της ραδιουργίας.

Μηχανεύεται κάθε τρόπο, για να ρίξει τον άνθρωπο στην αμαρτία και στην αποκοπή του από το Θεό.

Γι΄αυτό και ο Απόστολος Παύλος δίνει σχετικές συμβουλές στην προς Εφεσίους Επιστολή.( 6, 11-13 ).

Ο πόλεμος και η επιμονή του σατανά είναι φοβερά. Εκμεταλλεύεται κάθε αδυναμία μας, για να κατακτήσει .έδαφος στην ψυχή μας, όπως στην περίπτωση του Ιούδα.

Τα .έργα στα οποία υποκινεί τον άνθρωπο είναι εντελώς αντίθετα απ΄αυτά που απαιτεί ο Θεός: ” Οργή,κακία, μίσος, εκδικητικότητα, φόνος, φθόνος, συκοφαντία, πονηρία, αισχρολογία, πορνεία, μοιχεία, σεξουαλική διαστροφή, ασέλγεια κάθε είδους, υπερηφάνεια, αλαζονεία, μαγεία, ειδωλολατρεία, απιστία, ασπλαχνία, αδιαλλαξία, πλεονεξία, φιλαργυρία, ασυνέπεια στο λόγο, αυθάδεια, απείθεια στους γονείς και εγκατάλειψής τους, κλοπές, βλασφημία, ψέματα, ανειλικρίνεια και υποκρισία, μέθη, ασωτίες και άλλα συναφή” .

Ο Θεός αντίθετα απαιτεί έργα αγάπης, δικαιοσύνης και καθαρότητας, αγνότητας και ειλικρίνειας, που αρχίζει από τις προθέσεις και τα κίνητρά μας για κάθε ενέργεια και φτάνει μέχρι ολόκληρη τη σκέψη, το συναίσθημα, τη βούληση, την πράξη.

Λόγω όμως της διεφθαρμένης φύσης μας και της ροπής μας στο κακό,συμμαχούμε ευκολότερα οι άνθρωποι με το διάβολο παρά με το Θεό.

Κι αυτός πειράζει κάθε άνθρωπο και κάθε στιγμή. Τόλμησε μάλιστα να πειράξει και τον ίδιο τον Κύριο στην έρημο, αλλά δεν βρήκε βάση και αδυναμία πάνω Του και απομακρύνθηκε, μέχρι την ώρα που πάνω στο Γολγοθά ο Χριστός τον νίκησε ολοσχερώς κι από τότε ο διάβολος τρέμει τη δύναμη του Σταυρού.
Κι όταν ο άνθρωπος κάνει το σημείο του σταυρού και επικαλείται το όνομα του Ιησού και Κυρίου μας, τον συντρίβει.

Ωστόσο ο άνθρωπος δεν μπορεί να εφησυχάσει ποτέ μέχρι το τέλος της ζωής του, γιατί κάθε στιγμή πρέπει να διαλέγει ανάμεσα στο Θεό και το Σατανά εξ αιτίας των μεθοδειών του τελευταίου, ο οποίος δεν παύει παρόλα αυτά να είναι ένας ηττημένος εχθρός και ο άνθρωπος, .έχοντας μέσα του το Χριστό με την πίστη και την προσευχή, την εξομολόγηση και τη θεία Κοινωνία, είναι σχεδόν βέβαιος για τη νίκη του.

Ο Αντίχριστος — συγκεκριμένο πρόσωπο στην ιστορία της ανθρωπότητας –θα του εξασφαλίσει ένα φαινομενικό θρίαμβο στον κόσμο, που θα τελειώσει κατά την Αποκάλυψη ( Αποκ. κεφ. 18-22 ) με την οριστική νίκη του Εσταυρωμένου και της Εκκλησίας Του.

Ύστερα απ΄αυτό ο Αντίχριστος, οι ψευδοπροφήτες, ο Σατανάς μ΄όλο του το τάγμα κι όλους τους ανθρώπους που θα έχουν υποκύψει στις πανουργίες του θα βληθούν στη ” λίμνη του πυρός και του θείου ” ( ανθρωπομορφική έκφραση για την κόλαση ).

Όσοι θέλουμε όμως να μην υποκύψουμε στις επιθέσεις του Σατανά πρέπει να ξέρουμε ότι αναλαμβάνουμε έναν πόλεμο εναντίον του χωρίς ανακωχή.
Κι επειδή οι πατέρες της Εκκλησίας γνώρισαν τα τεχνάσματά του, μας συνιστούν να προσέχουμε τους λογισμούς μας πρώτα.

Ύπουλα και αιφνιδιαστικά μας εμβάλλει ο διάβολος κακούς και πονηρούς λογισμούς.

Αν ο άνθρωπος δεν διώξει αμέσως τον κακό λογισμό κι αρχίσει να τον περιεργάζεται και να ανοίγει κουβέντα μαζί του, τότε κινητοποιείται όλος ο ψυχικός δυναμισμός του ανθρώπου:η φαντασία, το συναίσθημα, η βούληση.

Η φαντασία διογκώνει ό,τι μεταφέρει ο λογισμός, διεγείρεται η επιθυμία, συνθηκολογεί η καρδιά και στη συνέχεια, αν δεν αντιτάξει κι εδώ την τελευταία του άμυνα ο άνθρωπος, συγκατατίθεται τελικά και η βούλησή του. Κι ακολουθεί η εκτέλεση της αμαρτίας.

Αν αυτή η αμαρτία διαπράττεται συχνά και γίνει έξη, τότε θα εξελιχθεί σε πάθος. Και στη συνέχεια ο άνθρωπος γίνεται έρμαιο του πάθους του.

Καταφαίνεται λοιπόν ότι πρέπει να ελέγχουμε τους λογισμούς μας.
Κι επειδή ο άνθρωπος λόγω της πεπτωκυίας φύσης του ρέπει προς την αμαρτία και η βούλησή του είναι αδύναμη κι έτσι η ανθρώπινη αντίσταση είναι μηδαμινή, σ΄αυτή ιδιαίτερα την περίπτωση πρέπει να εντείνει τις προσευχές του.

Η πιο αποτελεσματική και περιεκτική προσευχή είναι το ”Κύριε ελέησον” ή το ” Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με ”.
Μ΄αυτή την προσευχή μαστιγώνεται ο διάβολος, γιατί το όνομα του Ιησού τον κατακαίει.

Παράλληλα πολλή ουσιαστική βοήθεια, ιδιαίτερα σε σαρκικούς πειρασμούς, βρίσκει κανείς, όταν προσφεύγει στην Παναγία.

Αν παρόλα αυτά ο πόλεμος των λογισμών είναι συνεχής και ξεσπά θολούρα στο μυαλό, επειδή οι λογισμοί βρίσκουν και σάπιο μέρος μέσα μας, ψάχνουμε και βρίσκουμε έναν πνευματικό πατέρα, που πιστεύει στο διακόνημά του κι εκεί με πίστη στο μυστήριο και εμπιστοσύνη στο Θεό εξομολογούμαστε με κάθε ταπείνωση και ειλικρίνεια τον πόλεμο που έχουμε , καθώς και τις τυχόν πτώσεις μας.

Μ΄αυτό τον τρόπο το Πνεύμα το Άγιο απαλλάσσει τον εξομολογούμενο από τυχόν ενοχές και τον οπλίζει με αντισώματα άμυνας εναντίον των κακών λογισμών, και αυτών που παράγει ο ίδιος μας ο εαυτός και αυτών που εισηγείται και ο διάβολος.

Έτσι αν ο αγχώδης ταράσσεται από έναν λογισμό απαισιοδοξίας, ηττοπάθειας, φόβου και δειλίας για αποτυχία σε μια του προσπάθεια, ανασφάλειας και μοναξιάς, απελπισίας ή προπαντός αυτοκτονίας ή αν συνθηκολόγησε μαζί του και έπεσε σε αμαρτία, δεν έχει παρά να ακολουθήσει τον παραπάνω δρόμο.

Και τότε σύντομα ή και ύστερα από ορισμένο χρόνο — η χρόνια πάθηση θέλει και χρόνια θεραπεία –θα νιώσει να του ανοίγεται παράθυρο στη χαρά και στην υγεία.

Για σταθεροποίηση δε της καταστάσεώς του είναι απαραίτητη η θεία Κοινωνία.
Μ αυτό τον τρόπο μπολιάζεται στο Χριστό. Πολιτογραφείται στη βασιλεία του Θεού.

Ώσπου να φθάσει όμως εδώ ο αγχώδης, αν ζει με μεγάλη ένταση και ταραχή τον πόλεμο του σατανά ή του περιβάλλοντός του ή εξ αιτίας της υπερευαισθησίας του και άλλων παραγόντων και χάνει τον ύπνο του ή αν έχει εφιάλτες και φοβίες, απότομες μεταπτώσεις και προβάλλει απειλητική η κατάθλιψη, προσωπικά συντασσόμαστε μ΄αυτούς που υποστηρίζουν ότι χρειάζεται τότε ο άνθρωπος του άγχους και τη βοήθεια της επιστήμης. Τα ηρεμιστικά. Τα ψυχοφάρμακα.

Πολύ περισσότερο, όταν υπάρχουν και ψυχωτικές, μανιακές, παρανο’ι’κές ή σχιζοφρενικές καταστάσεις.

Ωστόσο οι θέσεις πολλών και μέσα στην Εκκλησία διχάζονται. Υπάρχουν και πνευματικοί άνθρωποι, εκτός των άλλων, που βλέπουν τα ψυχοφάρμακα με επιφυλακτικότητα.

Στους μοναχούς συνήθως με την όλη άσκηση που προγραμματίζει η μοναστηριακή κοινότητα και με τις προσευχές τόσων άλλων αδελφών τους ίσως τα ψυχοφάρμακα να είναι περιττά. Αν και υπάρχουν βέβαια –έστω ελάχιστοι –και μοναχοί που ζητούν τελικά την αρωγή των Ψυχιάτρων, είναι αξιοθαύμαστο για το πόσο ψυχοθεραπευτική είναι η γαλήνη που προσφέρει η πνευματική ατμόσφαιρα και η άσκηση της ζωής των μοναχών.
Αν μπορούσαμε να φθάσουμε όλοι το βάθος της πνευματικότητάς τους, τα ψυχοφάρμακα θα ήταν όντως περιττά.

Εμείς όμως εδώ στον κόσμο, που η προσευχή μας δεν είναι αρκετή και θαυματουργική, που οι βιοτικές μέριμνες μάς δημιουργούν εσωτερική διάσπαση και το στενό περιβάλλον σ΄ορισμένους μας είναι ό,τι χειρότερο, χώρια αν συντρέχει και μια κακή κληρονομικότητα, ενδέχεται να χρειαστούμε και την ψυχιατρική βοήθεια.

Κι είναι πράγματι γεγονός ότι και πολλοί στον κόσμο πιστοί έχουν την ασθένεια του άγχους και διακατέχονται από αδικαιολόγητες αγωνίες για το παρόν και το μέλλον, βρίσκονται σ΄ένα διαρκή εκνευρισμό και συνεχές ανικανοποίητο.
Μάλλον συμβαίνει να είναι άνθρωποι υπερευαίσθητοι και πολύ δοκιμασμένοι από τη ζωή. Ίσως έχουν φθάσει σε ψυχική υπερκόπωση.
Τους είναι προφανώς δικαιολογημένα και τα ηρεμιστικά.

Όταν όμως έχουμε και κακομοιριές, μικροπρέπειες και ιδιοτροπίες, καβγάδες, κουτσομπολιά, γκρίνιες και μιζέριες, όχι σαν κάτι παροδικό, που σ΄όλους μας συμβαίνει, αλλά σε μόνιμη βάση, τότε σημαίνει ότι η σχέση μας με το Θεό και την Εκκλησία δεν είναι υγιής και έχουμε ολιγοπιστία.
Καλά είναι τότε να γίνουμε πιο συνειδητοί χριστιανοί, αντί να φορτωνόμαστε ψυχοφάρμακα.

Ύστερα από όλα τα λεχθέντα μέχρι εδώ με αφορμή τον αγχώδη, νομίζω προκύπτει η πίστη και η απαίτηση όλων μας να συνεργάζονται η Εκκλησία με την Ψυχιατρική και η Ψυχιατρική με την Εκκλησία.

Έχουμε π.χ μια γυναίκα που έκανε έκτρωση και στη συνέχεια έπαθε μελαγχολία ή έχει άλλες διαταραχές και πάει στον Ψυχίατρο. Δεν θα πρέπει ο Ψυχίατρος να την παραπέμψει πρώτα στον πνευματικό, για να ξεπλύνει τη συνείδησή της από το έγκλημά και στη συνέχεια, αν το πρόβλημα συνεχίζεται, να έχει και την ψυχιατρική παρακολούθηση;

Γιατί να πρέπει ή μόνο στον πνευματικό ή μόνο στον Ψυχίατρο.

Και δαιμονισμένος να είναι ο ασθενής, εφόσον δεν τον θεράπευσε η προσευχή η δική του ή των πνευματικών του πατέρων κι ο Θεός έτσι επιτρέπει, γιατί να μη ζητήσει και ιατροφαρμακευτική βοήθεια. Γιατί για τον καρκίνο, το ε’ι’τζ ή τον πονοκέφαλο να παίρνουμε φάρμακα και για τα ψυχικά νοσήματα όχι.

Και γιατί να θεωρούμε αυτή τη θεραπεία έξω απ΄την πρόνοια του Θεού;

Είναι φανερό κι απ΄τη ζωή του Κυρίου πάνω στη γη πως ό,τι μπορει να κάνει ο άνθρωπος δεν το κάνει ο Θεός.

Διαπιστώνεται όμως ότι πάνω σ΄αυτό το θέμα υπάρχει ακόμα πολλή προκατάληψη και υποβλέπουμε πολλές φορές η μία πλευρά την άλλη.

Ένας λόγος σίγουρα για τους συνειδητούς χριστιανούς είναι ότι υπάρχουν ψυχολόγοι και ψυχίατροι που δηλώνουν άθεοι ή είναι με αμφισβητούμενη πίστη και πολεμούν από το πόστο τους την Εκκλησία.

Για τη θεραπεία του ασθενούς απορρίπτουν την ηθική και θρησκευτική συνείδηση του ανθρώπου και συστήνουν στους ασθενείς ό,τι τους ευχαριστεί και τους ανακουφίζει, ενώ προσπαθούν να τους καλλιεργήσουν την αυτοεκτίμηση και την αυτοπεποίθηση με ένα αντισταυρικό πνεύμα, αφού υποδεικνύουν και την πορνεία και τη μοιχεία και τη διάλυση της οικογένειας και τη διαστροφή.
Ακόμα και την άμβλωση.

Μ΄αυτό το πνεύμα βέβαια χτίζουμε ένα και γκρεμίζουμε δέκα.

Έχουν μεγάλη ευθύνη οι γιατροί, όταν ξεκόβουν τον ασθενή απ΄τη ζωή του Ευαγγελίου κι επομένως κι απ΄το Χριστό και την Εκκλησία Του, που κάθε ψυχασθενής τόσο το έχει ανάγκη;

Συμβαίνει όμως και το εξής.
Υπάρχουν πολλοί χριστιανοί που έζησαν διαστρεβλωμένα τη ζωή της Εκκλησίας ταυτίζοντάς την κυρίως με μια στεγνή και απνευμάτιστη τυπολατρία, οπότε φυσικό ήταν να εξελιχθούν σε ψυχοπαθολογικές προσωπικότητες.

Υπάρχουν και άλλοι χριστιανοί που είχαν το νόσημα από κληρονομικότητα και κακό οικογενειακό περιβάλλον και όταν μπήκαν συνειδητά στους κόλπους της Εκκλησίας, κυρίως για να βρουν θεραπεία, έγιναν υπερζηλωτές κι άρχισαν να κυνηγούν το θαύμα και να μιλούν πολύ περί θαυμάτων, πιστεύοντας συνάμα ότι βλέπουν οράματα, αποκαλυπτικά όνειρα, έχουν προορατικά χαρίσματα, ενώ στην ουσία είναι παραισθήσεις και ψευδαισθήσεις, παρανο’ι’κά φαινόμενα ή εμπαιγμός και κλοπή απ΄το σατανά. Καλύπτουν δηλαδή το νόσημα πίσω απ΄το όνομα του καλού χριστιανού.
Κάποτε όμως κι αυτοί φθάνουν στον Ψυχίατρο.

Υπάρχουν και άλλοι χριστιανοί που στη σχέση τους με το Θεό υπεισέρχεται ένα εμπορικό πνεύμα και κάνουν ό,τι κάνουν με την υστερόβουλη σκέψη να τους απαλλάσσει ο Θεός από κάθε δυσκολία.
Αυτό όμως και πάλι δεν εκφράζει το αληθινό πνεύμα του Ευαγγελίου.
Έτσι μπορεί κάποτε κι αυτός ο τύπος χριστιανού να πάει στον ψυχίατρο.

Όταν οι Ψυχίατροι δέχονται τέτοιους ασθενείς, μη γνωρίζοντας και οι ίδιοι καλά το Χριστιανισμό,παρεξηγούν την Εκκλησία, την οποία και ελεεινολογούν και τη θεωρούν υπεύθυνη που ορισμένοι χριστιανοί καταντούν ψυχωτικοί.
Ενώ στην πραγματικότητα αυτοί την αδικούν και τη δυσφημούν.

Ας ζητήσουμε, κλείνοντας το θέμα, απ΄τους Έλληνες Ψυχολόγους και Ψυχιάτρους να μελετήσουν, να σεβαστούν και να αξιοποιήσουν το θησαυρό της Ορθοδοξίας μας στο έργο τους και από την άλλη η Εκκλησία μας ας συνεργαστεί μέσω των πνευματικών της με τους γιατρούς μας και πιστεύουμε ότι η πατρίδα μας έτσι θα πρωτοτυπήσει στην θεραπεία των ψυχικών νοσημάτων, που τόσο απειλητικά και απελπιστικά προβάλλουν στον ορίζοντα του πλανήτη μας.

Μακάρι. Ο Θεός να δώσει.
Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός