Πίναμε και οι τέσσερις τον καφέ μας.

Οι τρεις ήταν μετανάστριες Ελληνίδες στη Γερμανία.
Η μία μένει μόνιμα εκεί κι έρχεται εδώ για διακοπές, ενώ οι άλλες δύο, αφού εργάστηκαν χρόνια στη χώρα αυτή, επανήλθαν στην Ελλάδα.
Η ερώτησή μου ποια κοινά ή ποιες διαφορές βρίσκετε ανάμεσα στην κουλτούρα των δύο λαών, ήταν έναυσμα για συζήτηση με πολύ ενδιαφέρον.
Βρέθηκα χωρίς να το καταλάβω να υπερασπίζομαι όσα δεν ήθελα να αποδεχτώ, ότι οι Έλληνες σε σχέση με τους Γερμανούς είναι τεμπέληδες και απείθαρχοι στους νόμους. Του Θεού πρώτα και της Πολιτείας ύστερα.
Αντίθετα οι Γερμανοί είναι φοβερά νομοταγείς και συγκρατημένοι σε όλα.
Και στη διασκέδαση. Τα νυχτερινά κέντρα κλείνουν απ΄τις έντεκα η ώρα το βράδυ, μου είπαν.

Καλό αυτό, σκέφτηκα, και θυμήθηκα και το εξής περιστατικό, που μου διηγήθηκαν άλλοι :
Σε μια πόλη της Β.Αγγλίας μια συντροφιά παιδιών, που ήταν διαφόρων εθνοτήτων, περίμεναν να περάσουν στο απέναντι πεζοδρόμιο.
Καθώς παρακολουθούσαν την κίνηση των οχημάτων, μόλις είδαν ότι στο βάθος του δρόμου δεν φαινόταν κανένα αυτοκίνητο, όρμησαν όλοι —εννιά τον αριθμό — να προλάβουν να περάσουν απέναντι.
Ένας όμως, Γερμανός αυτός, περίμενε το κόκκινο φανάρι, για να περάσει και, παρόλο που επέμεναν οι άλλοι να τους ακολουθήσει, αυτός τίποτε.
Περίμενε το σήμα διάβασης.

Εντυπωσιακό το γεγονός.

Την παιδεία αυτή, μου λένε οι κυρίες, τους τη δίνουν από μικρά παιδιά, αρκεί να σου πω, συνεχίζει η μία, ότι το εγγονάκι μου, τριάμισι χρονών, καθώς βαδίζαμε σε απόμερο δρόμο της πόλης, πρόσεξε ένα καρυδότσουφλο πεταμένο κάτω κι αφού έκανε το σχόλιο ότι από κάποιον θα έπεσε χωρίς να το καταλάβει, το πήρε και το πέταξε.

Και το ίδιο αγοράκι μια άλλη φορά πρόσεξε ένα αυτοκίνητο σταθμευμένο παράνομα και φώναξε: τι έπαθε ετούτος..,γιατί πάρκαρε εδώ…
Στη στιγμή βγήκε ένας κύριος και του λέει: μικρέ άντρα, το άφησα μόνο για 5΄, να πάρω κάτι από το μαγαζί της γειτονιάς.

Η συζήτηση έδωσε και πήρε. Ασφυκτιούσα από τα πολλά ”κατηγορώ”, που έβγαιναν για τους Έλληνες.
Παρακολουθούσα μην τυχόν το έκαναν αυτό από κάποιο σύμπλεγμα, μήπως είναι φαντασμένες οι κυρίες.
Αλλ΄όχι. Φαινόταν ότι πονούσαν για ό,τι έλεγαν.

Τόνισαν ιδιαίτερα ότι εκεί όλα λειτουργούν υποδειγματικά.
Στις δημόσιες υπηρεσίες σε εξυπηρετούν αυτόματα και ευγενικά. Χωρίς διάκριση.
Κατευθύνουν το άτομο σ΄αυτό το επάγγελμα από τα πρώτα σχολικά χρόνια, εφόσον έτσι το αξιολογήσουν οι δάσκαλοί του, και κατέχει καλά γι΄αυτό τα καθήκοντά του.
Όπως και για κάθε επιστήμη και για κάθε άλλο επάγγελμα.
Έτσι ο καθένας είναι ο κατάλληλος για κει που εργάζεται.

Στην Ελλάδα τι κακό είναι αυτό…Όλοι το μυαλό τους το έχουν στο δημόσιο…και μαζεύτηκαν…και μαζεύτηκαν, ώσπου βούλιαξε.

Όταν γύρισα από τη Γερμανία, διηγήθηκε η άλλη κυρία, για λόγους σοβαρούς πήγα σε μια υπηρεσία.
Ο υπάλληλος που έπρεπε να με εξυπηρετήσει έλειπε και, επειδή δεν είχα το χρόνο να τον περιμένω, έφυγα.
Την επομένη που τον βρήκα, χρειάστηκε ένα πιστοποιητικό που έπρεπε να το ετοιμάσει κάποιος άλλος δίπλα. Καλύτερα να έρθετε αύριο, μου είπαν.
Ξανά έφυγα…
Όταν ξαναπήγα την άλλη μέρα, μου λέει ο διπλανός του συνάδελφος: ο αρμόδιος υπάλληλος λείπει. Πήγε εδώ κοντά (απ΄ό,τι πληροφορήθηκα, τυχαία βέβαια, κοντά ήταν κάποιο στέκι και το έσκαγε συχνά ).
Σε πέντε δέκα λεπτά θα γυρίσει. Αν βιάζεσαι γι΄αυτό που θέλεις, περίμενε.
Θα περιμένω, ψιθύρισα.

Περίμενα κοντά μία ώρα. Είχα αγανακτήσει.
Σαν να μην έφτανε αυτό, όταν ευγενικά κιόλας πολύ του είπα τι ζητάω, αύριο, κυρία μου, μου λέει, τώρα κλείνουμε. Θα ρθεις αύριο.
Αύριο, κύριε, λήγει και η δική μου προθεσμία.Είναι η τρίτη μέρα που επισκέπτομαι την υπηρεσία κι άλλη υπομονή δεν έχω.
Και τραβάω στο Διευθυντή.
Με πολλή ευγνωμοσύνη το αναφέρω –αφού άφησε να φανεί, όσο κι αν δεν το ήθελε, ότι δεν ενέκρινε καθόλου αυτό που έγινε –κάλεσε τον ίδιο υπάλληλο και τακτοποίησε το πρόβλημά μου μπροστά του.
Ο χρόνος διεκπεραίωσης ήταν μόλις 10΄κι έμεινε και ένα τέταρτο ακόμη, ώσπου να κλείσει η υπηρεσία…

Γνώρισα και υπάλληλο, που αρκετές φορές έβαζε συνάδελφό του να του χτυπήσει κάρτα στη δουλειά. Και οι άλλοι τον κάλυπταν.
Στη Γερμανία δεν γίνονται ποτέ συνένοχοι οι άλλοι.

Γίνονται καρφιά ; ρώτησα.
Ναι, χωρίς να το αντιληφθούν οι άλλοι.

Ούτε κι αυτό θα το θέλαμε, σχολίασα με τη σκέψη μου.

Αυτή είναι η Ελλαδίτσα μας, κατέληξε η κυρία.

Κι όχι μόνο αυτό, συμπληρώνει η πρώτη κυρία, που ήταν και η πιο επιθετική. Στη Γερμανία δεν έχει οχτάωρο εργασίας με κενά. Όσες ώρες δουλεύεις –γεμάτες όμως αυτές –αυτές και πληρώνεσαι. Τέσσερις ώρες δουλεύεις, τέσσερις και θα πληρωθείς. Οχτώ δουλεύεις, οχτώ και θα πληρωθείς,
Κι όλα αυτά τα παρακολουθεί ο προ’ι’στάμενος.
Εδώ –κι έκανε αναφορά και στους καθηγητές –οχτώ λέει το πρόγραμμα, τρεις δουλεύετε και άλλες τόσες κάθεστε και κουτσομπολεύετε…

Γι΄αυτό ο Έλληνας δεν θέλει να γίνει γεωργός, κτηνοτρόφος…Μόνο δημόσιος υπάλληλος και τουρίστας…
Κι όταν δεν το καταφέρει νόμιμα, πάει με το γλύψιμο, κάνοντας και τον κακομοίρη. Με το ψέμα. Την απάτη.
Όταν είναι να πάρει, δεν υπολογίζει ούτε το Θεό, ούτε τον άξιο συνάδελφο, που θα τον υποσκελίσει για τη θέση.
Ε, αυτά στη Γερμανία δεν συμβαίνουν κι ας μην είναι τόσο θρήσκοι οι άνθρωποι.

Και το άλλο.
Ο Έλληνας κάνει τον ψόφιο τον κοριό, κουβαλάει πλασματικά χαρτιά και δικαιολογητικά, για να καταταγεί σ΄αυτούς που είναι ενδεείς κι αξίζουν τη βοήθεια της Πρόνοιας, του Δήμου, των φιλανθρωπικών συλλόγων.., έστω κι αν η πραγματικότητα λέει άλλα.

Έτσι έγινε με τα σεισμοδάνεια, που μεγάλο ποσοστό δεν έφτασε ποτέ στους πραγματικούς σεισμόπληκτους, με τις αναπηρικές συντάξεις, της αντίστασης παλιότερα.., τα εσκεμμένα λάθη των υπαλλήλων του Λογιστηρίου του Κράτους στα εφάπαξ άλλων απερχομένων και πάει λέγοντας…

Γι΄αυτό είμαστε ελεεινοί και τρισάθλιοι, σκέφτηκα, και μας χρειαζόταν η Τρό’ι’κα, για να μας νοικοκυρέψει.

Στη Γερμανία οι άνθρωποι ευγνωμονούν, πιστεύουν και βοηθούν το κράτος, μου είπαν συν τοις άλλοις. Οι Έλληνες το βρίζουμε.

Του αρέσει ακόμα του Έλληνα να καυγαδίζει, να κυριαρχεί. Να του υποκλίνονται οι άλλοι, να τον έχουν ”κανακεμένο” παντού. Να έχει πρωτεία στην εξουσία, στην αγάπη, άσχετα αν το αξίζει ή όχι. Να του κάνουν χατίρια. Να εντυπωσιάζει, να φαίνεται σπουδαίος.

Ε, έχουμε τουλάχιστον φιλότιμο, συναίσθημα,ανθρωπιά, σχολίασα.

Ποια ανθρωπιά, μου λέει. Οίκτο έχουμε. Συμπαθούμε μόνο τον κατώτερό μας και τον ευεργετούμε.
Αν δούμε κανέναν ίσο μας ή ανώτερό μας να ευτυχεί, τον φθονούμε.
Κι εδώ όσοι μεν φοβόμαστε το Θεό αγωνιζόμαστε να υπερπηδήσουμε τον εγωισμό μας και να συγχαιρόμαστε ή να συλλυπούμαστε μαζί του, όσοι δεν υπολογίζουμε το Θεό και τη συνείδησή μας του κάνουμε και μεγάλο κακό.

Εδώ ήμουν σίγουρη ότι κάνει λάθος η τρίτη κυρία. Ή ίσως να είχε πέσει θύμα αυτού του πάθους.
Η φήμη της ελληνικής ανθρωπιάς και καλοσύνης βγήκε και έξω από τα σύνορά μας. Εκτός του ότι φαίνεται σ΄όλη τη φιλολογία και ιστορία μας, το διακήρυξαν και οι αλλοδαποί που φιλοξενήσαμε αυτά τα χρόνια : τη ζεστασιά που βρήκαμε στην Ελλάδα δεν τη βρήκαμε πουθενά.
Και λιγότερο απ΄όλους στους Γερμανούς.

Την ευαισθησία των Ελλήνων για τον ανθρώπινο πόνο τη μαρτυρούν και συγκινητικές ιστορίες της συμπεριφοράς τους προς τους αιχμαλώτους πολέμου άλλης εθνότητας.
Δεν τους ξεχώριζαν από τα δικά μας παιδιά..

Να γιατί, παρόλες τις ατασθαλίες μας, δεν μας χάνει ο Θεός…

Επειδή όμως όλα θέλουν διάκριση, στην απορία μου ποια θέση έχει το συναίσθημα στους Γερμανούς, προκειμένου να επιβάλλουν και να εφαρμόσουν τους νόμους, πήρα την απάντηση :

Εκεί συναίσθημα στην εφαρμογή των νόμων δε σηκώνει.
Έκανες παράβαση; δεν ενδιαφέρει αν έχεις να το πληρώσεις ή όχι. Θα το βρεις χωρίς δεύτερη κουβέντα. Λύπηση και κατανόηση για συναισθηματικούς λόγους δεν υπάρχει.

Σ΄εμάς ; αναρωτήθηκα.

Θυμήθηκα τότε ότι κάποτε, ως ενεργός εκπαιδευτικός, μόλις είχα γυρίσει από το σχολείο, ένιωθα πολύ προβληματισμένη, γιατί είχα απορρίψει, δίκαια όσο μπορούσα να εκτιμήσω, μια μαθήτρια. Είχα παραβλέψει ωστόσο τις παρακλήσεις συγγενών και φίλων, που συνεχώς μου θύμιζαν ότι αυτό το παιδί είναι θεατής συχνού ξυλοδαρμού της μητέρας του από το μέθυσο πατέρα του και θα ήταν κρίμα να μείνει στην ίδια τάξη.

Είχα διαπιστώσει βέβαια η ίδια ότι κάτι πήγαινε στραβά στην οικογένειά της, αλλά η μαθήτρια δεν επέτρεπε σε κανένα μάτι να εξερευνήσει τον εσωτερικό της κόσμο.
Κι ούτε κανένας συγγενής ήρθε ποτέ να μας μιλήσει.
Όταν όμως ετοιμάζονταν τα αποτελέσματα, είχαν πέσει όλοι επάνω μου.
Η επίδοσή της σ΄όλη τη διάρκεια της χρονιάς ήταν η ίδια. Πεσμένη. Πολύ πεσμένη.
Την αντίληψή της την εκτιμούσα βέβαια, αλλά για άλλους τομείς.

Πάλεψα, θυμάμαι, πολύ κι άφησα να μου απαντήσει ο χρόνος τελικά…

Παρόμοιες περιπτώσεις έτυχαν πολλές, σίγουρα και για πολλούς άλλους συναδέλφους, αν όχι για όλους.
Να αναφέρω και άλλη που με πίεση στο συναίσθημά μας κυρίως, ζητούσαν οι άνθρωποι να προωθήσουμε δικά τους παιδιά, δεύτερα και τρίτα στη σειρά, στη θέση του αριστεύσαντος και σημαιοφόρου ;
Τέτοια φιλοπρωτία και επιδειξιομανία έχουμε οι Έλληνες…

Ύστερα από τέτοιο βομβαρδισμό των άλλων απ΄έξω, δεν είναι εύκολο να μείνει ανεπηρέαστος κανείς.

Γι΄αυτό τόσο πληθωρικά σήμερα στα σχολεία τα αριστεία και τα βραβεία… Γι΄αυτό η βαθμολογία έχασε τη σημασία της…

Είναι λάθος νομίζω που οι Έλληνες λειτουργούμε πρωτίστως συναισθηματικά. Που γι΄αυτό παραβαίνουμε και τους νόμους. Που γι΄αυτό φορτωθήκαμε και νόμους, που νομιμοποιούν την παρανομία.. Που γι΄αυτό και ξέφτισαν οι ίδιοι οι νόμοι.
Το συνηθίσαμε όμως, όπως και τόσα άλλα…

Μας σώζει τίποτε ;
Μόνο μια καλή εσωστρέφεια και αυτογνωσία, στην οποία μας οδηγεί και η γνωριμία της κουλτούρας άλλων λαών. Όπως και αυτή των Γερμανών.
Όντως φαίνεται ότι οι φίλοι μας λαοί υπερέχουν σε πολλά, που τα εξασφαλίζει η παιδεία τους.

Συμπέρασμα : Και να συμβάλουμε όλοι μας για μια σωστή παιδεία και στη χώρα μας και να δανειστούμε απ΄τους άλλους λαούς ό,τι ωραίο. Σαν τη μέλισσα, που παίρνει από κάθε λουλούδι ό,τι της χρειάζεται,

Ωστόσο προσοχή σ΄ό,τι θα επιλέξουμε να δανειστούμε, για να μην χάσουμε ό,τι μοναδικό δικό μας. Και προπαντός ό,τι μας συνέχει ως λαό.
Και την αυτοπεποίθησή μας.
Μακάρι. Ο Θεός να δώσει.

Ζιώγα Κατερίνα
Εκπαιδευτικός