Ο αγχώδης εξακολουθεί να παραμένει θέμα μελέτης μας.
Τον είχαμε αφήσει στο σημείο που, σαν να ξυπνάει από κάποια νάρκωση ( προσφεύγοντας στη λατρευτική και μυστηριακή ζωή της Εκκλησίας ), αρχίζει ”να παίρνει τα πάνω του ” , όπως λέει ο λαός.
Αρχίζει να αποκτάει αγωνιστικό φρόνημα και διάθεση, προ’υ’ποθέσεις απαραίτητες για να απομακρυνθεί το άγχος.
Έτσι όλα αρχίzουν να παίρνουν άλλη τροπή.

Η απελπισία θα δίνει σιγά – σιγά τη θέση της στην ελπίδα, την οποία θα γεννά με τη μυστηριακή ζωή η βίωση της ευσπλαχνίας και του ελέους του Θεού.
Θα νιώθει ότι ακουμπά στο δυνατό Θεό, που μας αγαπάει και δεν του είναι τίποτε αδύνατο, όταν εμείς του δίνουμε το χέρι.

Να ξέρουμε όμως ότι είναι κι αυστηρός. Ότι δεν μας κακομαθαίνει. Δεν μας κάνει όλα τα χατίρια. Ούτε είναι προσωπολήπτης.
Είναι ωστόσο και στοργικός.

Ερευνά τα βάθη της καρδιάς κάθε πλάσματός Του και παρακολουθεί ανύστακτα τη ζωή του.

Δεν εμπιστεύεται τις θείες δωρεές Του σε ακάθαρτη ψυχή και αναιδές πνεύμα. Ούτε σκηνώνει σε καρδιά που είναι όλο και μόνο σάρκα. Η βρώμικη βιοτή μας δεν συμβιβάζεται με την αγιότητά Του. .

Αναπαύεται στην καθαρότητα. Γι΄αυτό την ψυχή που θέλει να της εμπιστευθεί τον εαυτό Του την καθαρίζει και με νυστέρι, που ορισμένες φορές πονάει πολύ.
Έτσι μας πληγώνει, αλλά Αυτός είναι πάλι που μας θεραπεύει με το χρόνο και τη χάρη Του.
.
Ο Θεός μας είναι ακόμα και φωτιά που κατακαίει, κατά τον Απόστολο Παύλο. Δε μπορούμε να παίζουμε μαζί Του. Ούτε να προστρέχουμε σ΄Αυτόν , μόνο όταν Τον έχουμε ανάγκη.

Αν είμαστε τόσο ρηχοί και φτηνοί ή χλιαροί και αμφιταλαντευόμενοι, μας αφήνει με τον τρόπο Του να αποκτήσουμε πρώτα βάθος και σταθερότητα και μετά να μας δώσει τα δώρα Του.

Είναι όπως συμβαίνει μ΄έναν αρραβωνιαστικό, που είναι ασταθής και διπρόσωπος. Που ερωτοτροπεί το ίδιο και με άλλη γυναίκα.
Ποιος τον εμπιστεύεται τότε;

Όταν λοιπόν συνειδητοποιήσουμε με ποιον έχουμε να κάνουμε και υπεύθυνα αποφασίσουμε να μείνουμε κοντά Του, τότε η ανασφάλεια, που τόσο ταλαιπωρεί και κουράζει τον αγχώδη, αρχίζει να υποχωρεί και να προβάλλει δειλά στην αρχή η ελπίδα, η οποία για το χριστιανό δεν είναι μια αφηρημένη έννοια, αλλά βίωση μιας ανέκφραστης κατάστασης, που είναι ξένη πέρα για πέρα σε πάρα πολλούς, και χριστιανούς ακόμα, γιατί έχουν αναιμική πίστη.

Αισιοδοξία επομένως και ελπίδα είναι ο πρώτος καρπός της σταθερής γνωριμίας του αγχώδους με το Θεό. Και η ελπίδα στο Θεό δεν απογοητεύει. Αντίθετα προσφέρει τη γαλήνη, που τόσο τη χρειάζεται.

Αυτά όλα βέβαια χρειάζονται το χρόνο τους.

Κι έρχεται στη συνέχεια η σειρά κι άλλων ψυχικών δυνάμεων.

Η αβουλία δίνει σιγά σιγά τη θέση της στη δυνατή θέληση να παλέψει ο αγχώδης μ’ ό,τι του αντιστέκεται, για να απαλλαγεί απ΄την κατάστασή του.

Η ψυχρότητα και αδιαφορία στην αληθινή και ανυπόκριτη αγάπη για τους άλλους.
Η κατά Χριστόν αυτή αγάπη είναι το λάδι για τις πληγές της ψυχής του.

Η δειλία και η φοβία για τους πειρασμούς και τις δοκιμασίες; στο θαρραλέο φρόνημα να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες.

Τις ποικίλες στερήσεις και δυστυχίες στη ζωή η ορθόδοξη παράδοση τις θεωρεί ευεργετικές δοκιμασίες για ωρίμανση και εξωρα’ι’σμό του ψυχικού κόσμου του ανθρώπου.

Έτσι ο αγχώδης μαθαίνει να υπομένει, να αναμένει, να καρτερεί, να ελπίζει και να μην τρέμει τη ζωή, αλλ΄ούτε και το θάνατο.
Ο αναστημένος Κύριός μας εξουδετέρωσε το κεντρί του και γκρέμισε τις πύλες της κολάσεως. Η αιώνια ζωή και η μακαριότητα ανήκει πλέον στον καθένα μας, αρκεί να το θελήσει.

Εδώ αξίζει νομίζω να παραθέσουμε το εξής ωραιότατο ευφυολόγημα, που συμπυκνώνει βαθιά θεολογικά νοήματα.

Ζήτησα απ΄το Θεό να μου δώσει δύναμη κι Αυτός μου έδωσε δυσκολίες, για να τις ξεπεράσω.

Του ζήτησα σοφία κι Αυτός μου έδωσε προβλήματα, για να μάθω να τα λύνω.

Του ζήτησα οικονομική άνεση κι Αυτός μου έδωσε νου και ικανότητα να δουλεύω.

Του ζήτησα θάρρος κι Αυτός μου έδωσε κινδύνους να ξεπερνώ.

Του ζήτησα αγάπη κι Αυτός μου έδωσε προβληματικά άτομα να βοηθώ.

Του ζήτησα χάρες κι Αυτός μου έδωσε ευκαιρίες να εκμεταλλευτώ.

Του ζήτησα ζωή και μακροημέρευση κι Αυτός μου μίλησε για τον κενό τάφο Του.

Απ΄ό,τι ζήτησα δεν πήρα τίποτε τίποτε.

Πήρα όμως τα πάντα. Όλα αυτά που πραγματικά χρειάζομαι.

Η προσευχή μου εισακούστηκε.

Συνεχίζοντας το θέμα προσθέτουμε ότι η πατερική σοφία συνιστά στον αγχώδη και την αυτάρκεια. Να αρκείται στα απαραίτητα και να αποφεύγει τη σπάταλη και ατάσθαλη ζωή.

Επιπρόσθετα να έχει φιλανθρωπία, από ένα καλό λόγο κι ένα ζεστό χαμόγελο μέχρι την προσευχή για τους συνανθρώπους του, την επίσκεψή του σε αναξιοπαθούντες ή και τη συμμετοχή του στις υλικές ανάγκες τους, αν το μπορεί.

Πρέπει ακόμα, αν δεν το επιτρέπει η ηλικία του, να προσέχει τις σχέσεις του. Ένα αποτυχημένο, συνήθως πρόωρο ειδύλλιο,
μπορεί να του δημιουργήσει βαθύ ρήγμα στην προσωπικότητά του.
Να του αφαιρέσει τη χαρά και να του υποσκάψει την ψυχική του υγεία. .

Αφήνουμε τις ασυμάζευτες συνέπειες, μέσα και έξω από τον εαυτό του, από μια ασυγκράτητη και ακυβέρνητη σεξουαλική ζωή.

Δε θίγουμε εδώ καν και το πρόβλημα της διαστροφής στις σχέσεις των δύο φύλων.

Αναφέρουμε για του λόγου το αληθές και το εξής παράδειγμα:

Ένας νεαρός είχε συνδεθεί με κάποια συσπουδάστριά του με την οποία συζούσε. Προέκυψε έτσι και ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Άρχισαν γι΄αυτό να μελετούν το γάμο. Έλα όμως που δεν ήταν τακτοποιημένoι επαγγελματικά. Οι οικογένειές τους με δυσκολίες και πολλές στερήσεις μπορούσαν μόλις να τους σπουδάσουν.
Προ’υ’πόθεση μέγιστη ο οικονομικός παράγοντας για να ανοίξουν οικογένεια.

Οι γονείς τους, οι οποίοι δε γνώριζαν για την κυοφορία τίποτε, σήκωσαν τα χέρια. Αδυνατούσαν να αναλάβουν τα οικονομικά βάρη του γάμου.
Συνέπεια ήταν η νεαρή μητέρα να κάνει άμβλωση και να πεταχτεί το έμβρυο. Η πρώτη δόνηση στη συνείδηση της.
Ο γάμος αναβλήθηκε.

Αδικαιολόγητα πολλές φορές άρχισαν οι γκρίνιες, οι ανταγωνισμοί και οι αψιμαχίες. Η παραγνωριμία. Και πάνω σε μια έξαψη πείσματος και θυμού διέλυσαν τη σχέση τους.

ΟΙ δρόμοι των δυο παιδιών πήραν άλλη κατεύθυνση. Βρήκαν άλλο σύντροφο το καθένα τους και δημιούργησαν τη δική τους οικογένεια.

Τα χρόνια πέρασαν. Το πρώτο όμως ειδύλλιο δεν είχε σβήσει. Μέσα τους σιγόκαιγε η πρώτη εκείνη αγάπη, αν και είχε τραυματιστεί θανάσιμα.

Στις νέες οικογένειες ήρθαν με τον καιρό πολλές δυσκολίες. Το αγόρι είχε γυναίκα ζηλιάρα, αν και προικισμένη με πολλά χαρίσματα, και του είχε κάνει τη ζωή κόλαση.
Η κοπέλα πιεζόταν από οικονομικά προβλήματα, που προέκυψαν, επειδή έδιωξαν τον άνδρα της από τη δουλειά, λόγω ενός ατυχήματος στο χέρι του.

Σ΄αυτές τις δυσκολίες ο ένας αναζήτησε τον άλλο. Έτσι με κρυφές συναντήσεις τα αισθήματά τους αναζωπυρώθηκαν.

Άρχισαν τη διπλή ζωή, η οποία κλόνισε την υγεία της κοπέλας. Η ένοχη συνείδηση την ταλαιπωρούσε πολύ.
Τον πρώτο της φίλο τον υπεραγαπούσε, με το δεύτερο — νόμιμο σύζυγό της — είχε τρία παιδιά.

Τα διλήμματα και οι συγκρούσεις την οδήγησαν στους ψυχιάτρους.
Σήμερα παίρνει πολλά ψυχοφάρμακα. Το πρόβλημα ωστόσο παραμένει. Νιώθει τόσο δυστυχισμένη.

Ας βγάλουμε καθένας τα συμπεράσματά μας.

Και συνεχίζουμε.

Τη βαριεστημάρα και την προχειρότητα ο αγχώδης να τις βλέπει ως τον καλύτερο σύμμαχο του νοσήματός του.
Επομένως πρέπει να κηρύξει πόλεμο ασυμβίβαστο εναντίον τους.

Όσο για την υπερευαισθησία ας ξέρουμε ότι δεν καταστέλλεται με τις προσβολές ή τις ταπεινώσεις ή την αδιαφορία του άμεσου ή έμμεσου περιβάλλοντος.
Κι ούτε φτάνουν οι συμβουλές ”μην είσαι υπερευαίσθητος ”.

Καλά είναι βέβαια να συνειδητοποιήσει και ο αγχώδης ότι ο διπλανός μας δεν είναι υποχρεωμένος να ασχολείται μονίμως με τη μιζέρια μας. Και για να μην θλίβεται απ΄τη συμπεριφορά την ψυχρή των άλλων, να μάθει να απευθύνεται στον Εσταυρωμένο Κύριο για όποιον και ό,τι τον πληγώνει, γιατί Αυτός ξέρει να σέβεται και τα πιο ευαίσθητα και αδύναμα πλάσματά Του.
.

Όλα αυτά μέχρι εδώ είχαν σχέση μόνο με τον ίδιο τον αγχώδη.

Πρέπει να επισημανθεί ωστόσο ότι, και άγιος να είναι κανείς, μέσα σ΄ένα στείρο και σκληρό περιβάλλον, αν δε δεινοπαθήσει και δε μαρτυρήσει, τουλάχιστον σίγουρα θα κουραστεί. Πολύ περισσότερο αν δεν είναι άγιος.

Έτσι ο αγχώδης χρειάζεται και το ανάλογο περιβάλλον, που να τον συντρέχει και μάλιστα ιδιαίτερα και περισσότερο με την προσευχή, την υπομονετική αγάπη και την υγιή και χαρούμενη ατμόσφαιρα. Να μην τη νιώθει κι αυτή καταθλιπτική, πιεστική και καταπιεστική.

Όπως το λουλούδι που είναι καχεκτικό, γιατί μεγάλωσε σε υπόγειο, για να το συνεφέρουμε, το βάζουμε σε μέρος που να το βλέπει ο ήλιος, του φρεσκάρουμε το χώμα και το περιποιούμαστε, χωρίς να περιορίζουμε τη φροντίδα μας μόνο σ΄ένα απλό και καθιερωμένο πότισμα, έτσι με περισσή στοργή και κατανόηση να περιβάλλουν οι γύρω το αποθαρρυμένο και με άγχη παιδί τους.
Κι ας γίνει η ψυχική του καχεξία αιτία να κάνουν κι αυτοί την αυτοκριτική τους.

Όχι η οικογένειά του να τον ξεφορτωθεί στην Εκκλησία και η ίδια να είναι άσχετη μ΄Αυτήν.
Αν οι γονείς και το άμεσο περιβάλλον δεν αλλάξουν τρόπο ζωής και δεν πλησιάσουν κι αυτοί το Θεό, ας μην περιμένουν θεραπεία αποτελεσματική στο παιδί τους.
Για δυο λόγους, πρώτον γιατί η αγάπη τους, που τόσο τη χρειάζεται, δεν είναι έτσι ολοκληρωμένη γι΄αυτό και δεύτερο, γιατί ο Θεός, για να μη χάσουμε τη σωτηρία μας την αιώνια, μας επιτρέπει τότε παιδαγωγικά να έχουμε αυτό το πρόσωπο με τέτοιο νόσημα, Είναι η μόνη γλώσσα η οποία Του μένει για να μας μιλήσει. Περιμένει να Τον προσεγγίσουμε.
Το παρόν άρθρο τελειώνει εδώ.
Μένει να δούμε τον τρόπο αντιμετώπισης του διαβόλου από τον αγχώδη, καθώς και το ρόλο των ψυχοφαρμάκων , ύστερα από όλα αυτά, για τη θεραπεία του.
Ζιώγα Κατερίνα

Εκπαιδευτικός