Μπορεί να περπατήσει ξανά στη γη το τριχωτό μαμούθ, 10.000 χρόνια μετά την εξαφάνισή του;

Το κουφάρι της Γιούκα, ενός νεαρού θηλυκού μαμούθ που βρέθηκε ολόκληρο και μουμιοποιημένο σε στρώμα μόνιμου πάγου στη Σιβηρία, ανοίγει τη συζήτηση στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για πιθανή κλωνοποίηση του προϊστορικού θηρίου, που αποτελεί πρόγονο του ελέφαντα.

Επιστήμονες του Παλαιοντολογικού Ινστιτούτου της Ακαδημίας Επιστημών της Μόσχας, που έκαναν αναλύσεις στο DNA και στον καλά διατηρημένο εγκέφαλο του ζώου, θα παρουσιάσουν τα τελευταία τους συμπεράσματα στη διάρκεια παγκόσμιου συνεδρίου για τα Μαμούθ και τους Συγγενείς τους, που θα πραγματοποιηθεί στις αρχές Μαΐου στη Δυτική Μακεδονία, με τη συμμετοχή 130 διακεκριμένων παλαιοντολόγων από ολόκληρο τον κόσμο. Στο συνέδριο αναμένεται να συζητηθεί και η πιθανότητα να επιχειρηθεί η αναγέννηση ενός μαμούθ! Οι Ρώσοι επιστήμονες έχουν δηλώσει πως αυτό δεν είναι εφικτό, αφού απαιτείται ένα ζωντανό κύτταρο για να εμφυτευτεί σε έμβρυο σύγχρονου ελέφαντα, κάτι που δεν έχει βρεθεί στη Γιούκα. Ωστόσο, άλλοι επιστήμονες υποστηρίζουν πως η κλωνοποίηση μαμούθ όχι μόνο είναι εφικτή, αλλά και επιχειρείται ήδη σε εργαστήριο της Νοτίου Κορέας.

«Γνώμη μου είναι πως ακόμη κι αν είναι επιστημονικά εφικτή η κλωνοποίηση του μαμούθ, δεν μπορεί να γίνει αναπαράσταση και του περιβάλλοντος στο οποίο έζησε, πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια», είπε στο «Έθνος» η Ελληνίδα παλαιοντολόγος και «οικοδέσποινα» του συνεδρίου, αναπληρώτρια καθηγήτρια του ΑΠΘ, Ευαγγελία Τσουκαλά.

Η Γιούκα εκτιμάται πως ήταν περίπου 10 ετών όταν πέθανε, πριν από 39.000 χρόνια. Βρέθηκε το 2009 στη Γιακουτία, από κατοίκους που έχουν αναγάγει σε επάγγελμα την αναζήτηση απολιθωμάτων προϊστορικών ζώων στα στρώματα μόνιμου πάγου της περιοχής. Το κουφάρι του ζώου βρέθηκε ολόκληρο, αφυδατωμένο και μουμιοποιημένο, ενώ ο εγκέφαλός του ήταν πολύ καλά διατηρημένος, με εσωτερική δομή, απομεινάρια νευρώνων και αιμοφόρων αγγείων. Η αξονική τομογραφία και άλλες αναλύσεις που έγιναν για πρώτη φορά έδωσαν στους Ρώσους επιστήμονες τη δυνατότητα να «χαρτογραφήσουν» τον εγκέφαλο του προϊστορικού ζώου και να τον συγκρίνουν με τον σύγχρονο ελέφαντα. Τα πρώτα αποτελέσματα που έχουν δημοσιευτεί επιβεβαιώνουν την άμεση συγγένεια των δύο ειδών. Περαιτέρω μελέτες αναμένεται να ρίξουν φως στη βιολογία του μαμούθ, καθώς και στις αιτίες της εξαφάνισής του, πριν από περίπου 8.000 – 10.000 χρόνια. «Πρόσφατα ευρήματα, όπως ένα πλήγμα από λίθινο εργαλείο που εντοπίστηκε στην ωμοπλάτη ενός μαμούθ, μας δείχνουν πως εκτός από την κλιματική αλλαγή συνετέλεσε και ο ανθρώπινος παράγοντας στην εξαφάνιση του είδους», είπε η κυρία Τσουκαλά.

Το συνέδριο θα πραγματοποιηθεί από τις 5 ως τις 9 Μαΐου στο ευρωπαϊκό Ελ Ντοράντο των παλαιοντολόγων, τα Γρεβενά, την Πτολεμαΐδα και τη Σιάτιστα, όπου έχουν βρεθεί εκατοντάδες απολιθώματα προϊστορικών ζώων, που έζησαν στην περιοχή πριν από εκατομμύρια χρόνια.

Μεταξύ αυτών, οι χαυλιόδοντες, μήκους 5.02 μέτρων, που ανήκουν στον γιγαντιαίο «μαστόδοντα της Μηλιάς», ο οποίος έζησε πριν από 3 εκατομμύρια χρόνια, και έχουν καταχωρισθεί στα ρεκόρ Γκίνες ως οι μεγαλύτεροι που έχουν αποκαλυφθεί ποτέ παγκοσμίως.

Στην εποχή του Ολιγόκαινου, πριν από 30 εκατομμύρια χρόνια, το σύνολο της ορεινής περιοχής που αποτελεί σήμερα τη Δυτική Μακεδονία βρισκόταν στον βυθό της Τηθύος Θάλασσας, που εκτεινόταν από τον Ατλαντικό ως την Ασία και κάλυπτε το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής χερσονήσου.

Το γεγονός αυτό εξηγεί την ανακάλυψη ενός δοντιού προϊστορικού? καρχαρία, πριν από μερικά χρόνια, σε υψόμετρο 800 μέτρων, στην πλαγιά ενός βουνού κοντά στα Γρεβενά, αλλά και πλήθος άλλων θαλάσσιων απολιθωμάτων (αχινοί, κοράλλια κ.ά.) που έχουν βρεθεί στην ευρύτερη περιοχή. Είκοσι επτά εκατομμύρια χρόνια αργότερα, στην εποχή του Πλειόκαινου, και ενώ έχουν γίνει οι τεκτονικές διεργασίες που δημιούργησαν την οροσειρά της Πίνδου, η Δυτική Μακεδονία ήταν μια πολύ πυκνή ζούγκλα με ιδιαίτερα εύφορο έδαφος, άφθονο νερό και ιδανικό κλίμα για διαβίωση τεράστιων προϊστορικών θηλαστικών. Τα προβοσκιδωτά της οικογένειας των μαστοδόντων, που θεωρούνται ως πρόγονοι των ελεφάντων, έφταναν σε ύψος μέχρι τα 4 μέτρα και σε μήκος τα 8, μαζί με τους χαυλιόδοντες.

Τα γιγαντιαία αιλουροειδή, όπως οι μαχαιρόδοντες, έσπερναν τον τρόμο με τους κυνόδοντες των 20 εκατοστών που μπορούσαν να κομματιάσουν ακόμα και πολλαπλάσια σε μέγεθος ζώα, ενώ οι αγριοθήρες (πελώριες προϊστορικές αρκούδες) και άλλα ζώα όπως βίσονες, τάπιροι κ.ά. διεκδικούσαν τη θέση τους στην άγρια πανίδα της περιοχής.