Aνάμεσα στον Ζ΄ και Στ΄ αιώνα π.Χ. γεννήθηκαν και άκμασαν συγχρόνως οι ΕΠΤΑ ΣΟΦΟΙ της Αρχαιότητας. Είναι η εποχή που ο υμνούμενος έως τότε βίος των Ηρώων και των Ημιθέων αρχίζει σιγά-σιγά να χάνει την αίγλη του και βίος θετικότερος και πραγματικότερος να διαλύει τη γοητεία των θρύλων.

ΒΙΑΣ Ο ΠΡΙΗΝΕΥΣ

(Πολιτικός της Πριήνης)

Άκουγε πολλά, μίλα την ώρα που πρέπει.
Άνθρωπο που δεν αξίζει μην τον εγκωμιάζεις, επειδή είναι πλούσιος.
Να επιχειρείς κάτι έπειτα από ώριμη σκέψη, ώστε, όταν το ξεκινάς να το συνεχίζεις με σιγουριά.
Να μάθεις και ύστερα να ενεργήσεις.
Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πάντες φοβούνται το νόμο σαν νά ‘ταν τύραννος.
Στα νιάτα σου να αποχτήσεις καλή οικονομική κατάσταση και στα γηρατειά σου σοφία.
Μήτε υπερβολικά απονήρευτος να είσαι, μήτε δόλιος.
Να μη σου αρέσει να παίρνεις βιαστικά το λόγο, μήπως πέσεις σε λάθη και τότε δυσάρεστο επακόλουθο θα είναι η μεταμέλεια.
Αυτό που κάνεις, να το έχεις σοβαρά στο νου σου.
Πάρε με την πειθώ, όχι χρησιμοποιώντας βία.

ΘΑΛΗΣ Ο ΜΙΛΗΣΙΟΣ

(640 – 548 π.Χ. περίπου)

Η έλλειψη απασχόλησης φέρνει την πλήξη.
Να μην είσαι αργόσχολος, ακόμα κι αν έχεις πλούτη.
Βαρύ φορτίο η αμορφωσιά.
‘Εγγυήθηκες; Η συμφορά σε παραμονεύει.
Είναι πολύ μεγάλη χαρά να αποχτήσεις ό,τι λαχταράει η ψυχή σου.
Ό,τι κακό συμβαίνει στο σπίτι σου μην το κοινολογείς.
Μη βαριέσαι να λες έναν καλό λόγο στους γονείς σου.
Άριστη δημοκρατία είναι εκείνη που δεν έχει ούτε πολύ πλούσιους πολίτες ούτε πολύ φτωχούς.
Να ρυθμίζεις τις πράξεις σου σύμφωνα με το μέτρο.
Μην έχεις εμπιστοσύνη σε όλους.
Μη μιμείσαι τα ελαττώματα του πατέρα σου.
Μην αποχτάς τα πλούτη σου με ανέντιμον τρόπον.
Μη στολίζεις την εξωτερική σου εμφάνιση, αλλά να έχεις ωραίες ενασχολήσεις.
Όποιες περιποιήσεις θα προσφέρεις στους γονείς σου, να περιμένεις ότι παρόμοιες θα δεχτείς κι εσύ από τα παιδιά σου στα γηρατειά σου.
Καλύτερα να σε φθονούν παρά να σε λυπούνται.
Τους φίλους σου να τους θυμάσαι όχι μόνον όταν είναι κοντά σου, αλλά κι όταν είναι μακριά.
Δύσκολο να αποχτήσει ο άνθρωπος αυτογνωσία.

ΚΛΕΟΒΟΥΛΟΣ Ο ΛΙΝΔΙΟΣ

(Πολιτικός, τύραννος της Λίνδου)

Τίποτε να μην κάνεις με καταναγκασμό.
Παντρέψου γυναίκα της σειράς σου, γιατί, αν πάρεις από αρχοντικό σόι, θα αποχτήσεις αφεντικά, όχι συγγενείς.
Να έχεις γλώσσα που να εκφράζει αισιοδοξία ή που να ευχαριστεί όποιον σ’ ακούει.
Να συγκρατείς τη γλώσσα σου.
Αν είσαι πλούσιος, να μη μεγαλοπιάνεσαι, κι αν είσαι φτωχός, να μην εξευτελίζεσαι.
Να διαλύεις τις εχθρότητες.
Άριστη δημοκρατία υπάρχει εκεί όπου οι πολιτικοί φοβούνται περισσότερο την επίκριση παρά το νόμο.
Το μέτρο είναι άριστο.
Μη διασκεδάζεις μέ κάποιον που κοροϊδεύει άλλους, επειδή θα σε αντιπαθήσουν εκείνοι εις βάρος των οποίων λέγονται τα σκώμματα.
Τον πατέρα σου πρέπει να τον σέβεσαι.
Δίνε στους συμπολίτες σου τις καλύτερες συμβουλές.
Να αποχτήσουμε πολλές γνώσεις παρά να μείνουμε στην αμάθεια.
Μάθε να υπομένεις με γενναιότητα τις αντιξοότητες.
Να μορφώνεις τα παιδιά σου.
Πρέπει να ακούμε τους άλλους με προσοχή και όχι να είμαστε πολυλογάδες.
ΠΕΡΙΑΝΔΡΟΣ Ο ΚΟΡΙΝΘΙΟΣ

(Τύραννος της Κορίνθου (668-587 π.Χ.)

Οι ηδονές είναι θνητές, οι αρετές αθάνατες.
Η δημοκρατία είναι καλύτερο πολίτευμα από την τυραννίδα.
Τον καιρό της ευτυχίας σου να είσαι σεμνός και στις ατυχίες σου να διατηρείς την αξιοπρέπειά σου.
Τη δυστυχία σου κρύβε την, για να μη δώσεις χαρά στους εχθρούς σου.
Όσο ζεις, να σε επαινούν, κι όταν πεθάνεις, να σε μακαρίζουν.
Ωραίο πράγμα η ησυχία.
Μην κοινολογείς απόρρητες συνομιλίες.
Να μελετάς τα πάντα.
Όχι μόνο να τιμωρείς τους ενόχους, αλλά και να εμποδίζεις εκείνους που πρόκειται να κάνουν κακό.
Να προετοιμάζεις τον εαυτό σου, ώστε να γίνεις αντάξιος των γονέων σου.
Για τους φίλους να είσαι πάντα ο ίδιος, είτε ευτυχούν είτε δυστυχούν.
ΠΙΤΤΑΚΟΣ Ο ΜΥΤΙΛΗΝΑΙΟΣ

(Πολιτικός και αιρετός τύραννος της Λέσβου 650-570 π.Χ.)

Με την ανάγκη δεν τα βάζουν ούτε οι θεοί.
Η δίψα τού κέρδους δε σβήνει.
Τον κακότυχο μην τον μέμφεσαι, γιατί τέτοιες πράξεις η θεία δίκη τις τιμωρεί.
Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας φανερώνει το χαρακτήρα τού ανθρώπου.
Να ξεχωρίζεις την ευκαιρία.
Δύσκολο να προβλέψουμε το μέλλον, μόνον ό,τι έγινε είναι βέβαιο.
Μάθε να διακρίνεις τις ευκαιρίες.
Το χειρότερο από τα άγρια θηρία είναι ο τύραννος κι από τα ήμερα ο εγκωμιαστής.
Άριστη είναι η δημοκρατία εκεί όπου δεν υπάρχει η δυνατότητα να καταλαμβάνουν την εξουσία ανέντιμα άτομα.
Ό,τι σκέπτεσαι να κάνεις, μην το λες, γιατί, αν δεν τα καταφέρεις, θα σε περιγελάνε.
Όσα προκαλούν την οργή σου όταν τα κάνει ο διπλανός σου, εσύ να μην τα κάνεις.
Ό,τι σου εμπιστεύτηκαν, δώσ’ το πίσω.
Στη στεριά μπορείς να εμπιστεύεσαι, η θάλασα είναι άπιστη.
Μήν κακολογείς το φίλο σου ούτε να εγκωμιάζεις τον εχθρό σου, γιατί κάτι τέτοια φανερώνουν επιπολαιότητα.
Δύσκολο να ‘ναι ο άνθρωπος καλός.
ΣΟΛΩΝ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ

(Μεγάλος πολιτικός και νομοθέτης, 640-560 π.Χ.)

Τα κράτη τότε κυβερνώνται πολύ καλά, όταν οι πολίτες πειθαρχούν στους άρχοντες και οι άρχοντες στους νόμους.
Όταν μάθεις να κυβερνιέσαι, θα ξέρεις να κυβερνάς.
Να σωπαίνεις κι όταν ξέρεις.
Όταν αξιώνεις από τους άλλους να αναγνωρίζουν τις ευθύνες τους, να
αναλαμβάνεις κι εσύ ο ίδιος τις δικές σου.
Να αποφεύγεις κάτι ευχάριστο, που αργότερα προξενεί λύπη.
Μακριά από κάθε υπερβολή.
Μη συναναστρέφεσαι ανήθικα άτομα.
Να μην ψευδολογείς, αλλά να λες την αλήθεια.
Έχε τη λογική οδηγό στη ζωή σου.
Μή μιλάς για κάτι που δεν το είδες.
Να δίνεις στους συμπολίτες σου όχι τις πιο ευχάριστες συμβουλές, αλλά τις πιο ορθές.
Να βγάζεις συμπεράσματα για τα άγνωστα έχοντας υπόψη σου τα γνωστά.
Να μελετάς όσα αξίζουν.
Να είσαι μειλίχιος με τους δικούς σου.
Να τιμάς τους φίλους σου.
Να μη δημιουργείς γρήγορα φιλίες, αλλά όσους φίλους αποχτήσεις, να μην τους απορρίπτεις σε λίγο.
ΧΙΛΩΝ Ο ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΣ

(Πολιτικός, νομοθέτης της Σπάρτης)

Η τελετή τού γάμου σου να είναι απλή.
Να αποχτήσεις αυτογνωσία.
Στα συμπόσια των φίλων σου μη βιάζεσαι να παρευρεθείς, στις ατυχίες τους όμως να τρέχεις αμέσως.
Να προτιμήσεις μάλλον να υποστείς μια ζημιά παρά να έχεις ανέντιμο κέρδος γιατί το πρώτο θα σε στενοχωρήσει μία φορά, το άλλο θα είναι πηγή διαρκούς στενοχώριας.
Η γλώσσα σου να μην τρέχει πριν από τη σκέψη σου.
Να συγκρατείς το θυμό σου.
Να μην επιθυμείς αδύνατα πράγματα.
Μην κακολογείς τους διπλανούς σου ειδεμή θ’ ακούσεις πράγματα που θα σε στενοχωρήσουν.
Να πειθαρχεrς στους νόμους.
Σαν πίνεις, πρόσεχε να μη λες πολλά, επειδή θα σου ξεφύγουν και πράγματα που δεν πρέπει να λέγονται.
Να σέβεσαι τον μεγαλύτερό σου.
Άριστο είναι εκείνο το πολίτευμα όπου οι πολίτες πειθαρχούν υπερβολικά στους νόμους και ελάχιστη σημασία δίνουν σ’ αυτά που τους λένε οι ρήτορες.
Να αποστρέφεσαι εκείνον που παρακολουθεί με περιέργεια τις ξένες υποθέσεις.
Τον πεθαμένον να τον καλοτυχίζεις.
Τον κακότυχο μην τον περιγελάς.

Από μήνυμα του επίκ. καθ. Δημήτρη Πατέλη

Το ΧΩΝΙ