Με αυτό τον όρο χαρακτηρίζεται η ψυχολογική αντίδραση των θυμάτων που μετά από κατάσταση ομηρείας ταυτίζονται με τους θύτες, φαινόμενο που επιστημονικά πρωτοπαρατηρήθηκε το 1973 στη Στοκχόλμη της Σουηδίας όπου δύο ένοπλοι ληστές τράπεζας κράτησαν σε αιχμαλωσία τέσσερις ομήρους, τρεις άνδρες και μια γυναίκα σ’ ένα σκοτεινό υπόγειο για 131 ολόκληρες ώρες – δηλαδή γύρω στις πεντέμιση ημέρες – μέχρι να επέμβει η αστυνομία.

Το σύνδρομο αυτό εμφανίζεται και σ’ άλλες ομάδες ανθρώπων, όταν υπάρχει σχέση θύτη-θύματος, εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου, όπως κακοποίηση γυναικών, κακοποίηση παιδιών, θύματα αιμομιξίας, φυλακισμένοι πολέμου, μέλη σεχτών και σχέσεων που βασίζονται στην άσκηση εξουσίας και το φόβο.

Μετά το τελευταίο περιστατικό ξυλοδαρμού εν ενεργεία βουλευτή μπροστά ακριβώς από το ίδιο το κοινοβούλιο μιας θεωρητικώς ευνομούμενης δημοκρατικής χώρας και υπό τα ανίκανα προς αντίδραση βλέμματα πολιτών διαδηλωτών αλλά και αστυνομικών, το φαινόμενο αυτό δυστυχώς –τηρουμένων των αναλογιών- ίσως να μπορούσε να αντιστοιχηθεί και με πολιτικά χαρακτηριστικά.

Στην περίπτωση μας, τη θέση του θύτη μπορεί κάλλιστα να την εκφράσει η κουλτούρα της πολιτικής βίας, που κάποιοι ανεξαρτήτως ιδεολογικής τοποθέτησης έχουν φροντίσει εδώ και δεκαετίες να ανδρώσουν στα δημόσια πράγματα, ενώ το ρόλο του θύματος μπορεί να διαδραματίσει η ίδια η κοινωνία η οποία με απάθεια ή πολλές φορές ακόμα και με συμπάθεια αποδέχεται de facto ως φυσιολογικό τον ορισμό μιας αντιδημοκρατικής συμπεριφοράς.

Η σωματική επίθεση εναντίον του κ. Κουμουτσάκου ή οποιουδήποτε άλλου έχει διαφορετική άποψη, δεν είναι τίποτε άλλο από ένα ακόμη κομμάτι που μαζί με αυτά της ένοπλης τρομοκρατίας, των βανδαλισμών, των λεκτικών προπηλακισμών, του φασισμού, των κάθε λογής επαναστατών του γλυκού νερού και πολλών ακόμη, συνθέτουν το παζλ της πολιτικής μισαλλοδοξίας που μας διακρίνει.

Όσο θα αποδεχόμαστε τον «θύτη» τόσο ο δημόσιος διάλογος θα εξαντλείται σε λαϊκίστικες κορώνες, σε κινήσεις εντυπωσιασμού, σε λογικές εκδίκησης, σε αναλήθειες, σε ανέξοδη αντιπολίτευση και σε πολλά άλλα που ολοκληρώνουν έναν φαύλο κύκλο που περιορίζει την ρεαλιστική πολιτική τοποθέτηση, την παραγωγή ιδεών, την ανάδειξη των διοικητικών ικανοτήτων, την σύνθεση απόψεων, την κοινή αντιμετώπιση εθνικών ζητημάτων και εν γένει την ομαλή λειτουργία μιας σύγχρονης δημοκρατίας.

Στο χέρι μας είναι να ξεπεράσουμε λογικές και νοοτροπίες που μας οδήγησαν στην κρίση και όχι να την ανακυκλώνουμε με χτυπήματα κάτω από τη μέση.

Γρεβενά 9 Νοέμβρη 2015

Χρήστος Τριγώνης

trigonischr@gmail.com